مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۰۱۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 3013, Divan e Shams
یار در آخر زمان کرد طَرَب سازیی(۱)
باطنِ او جِدِّ جِد، ظاهرِ او بازیی
جملهٔ عشّاق را یار بدین عِلم کُشت
تا نکُند هان و هان، جهلِ تو طنّازیی
در حرکت باش از آنک، آبِ روان نَفسُرد(۲)
کز حرکت یافت عشق سِرِّ سَراندازیی
جنبشِ جان کی کند صورتِ گرمابه‌یی؟
صف شِکَنی کی کند اسبِ گداغازیی(۳)؟
طبلِ غزا(۴) کوفتند، این دَم پیدا شود
جنبشِ پالانیی(۵)، از فَرَسِ(۶) تازیی
می‌زن و می‌خور چو شیر، تا به شهادت رسی
تا بزنی گردنِ کافرِ اَبخازیی(۷)
بازیِ شیران مَصاف، بازی روبَه گریز
روبه با شیرِ حق کی کند انبازیی(۸)؟
گرم رُوان از کجا، تیره دلان از کجا؟
مَروَزیی اوفتاد در ره با رازیی(۹)
عشق عجب غازییست(۱۰)، زنده شود زو شهید
سَر بِنِه، ای جانِ پاک، پیشِ چنین غازیی
چرخِ تنِ دل سیاه، پُر شود از نورِ ماه
گر کند آن آفتاب، مرحمت آغازیی(۱۱)
مُطرب و سُرنا و دَف، باده برآورده کَف
هر نَفَسی زان لَطَف(۱۲) آرَد غَمّازیی(۱۳)
ای خُنُک آن جانِ پاک، کز سَرِ میدانِ خاک
گیرد زین قلبگاه، قالب پردازیی
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۶۰۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #2600
این جهان بازی گَه است و مرگ، شب
باز گردی، کیسه خالی، پُر تَعَب
کسب دین، عشقست و جذب اندرون
قابلیت نور حق را ای حَرون
کسبِ فانی خواهدَت این نفسِ خَس
چند کسبِ خَس کُنی؟ بگذار پس
نفس خَس گر جویدت کسب شریف
حیله و مَکری بُوَد آن را رَدیف
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۵۸۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #2580
پیشِ خویشان باش چون آواره یی
بر مَهِ کامل زن، ار مَهْ پاره یی
جُزو را از کُلِّ خود پرهیز چیست؟
با مخالف این همه آمیز چیست؟
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۴۲۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #421
تَرکَشِ عمرش تهی شد، عُمر رفت
از دویدن در شکارِ سایه، تَفْت
سایهٔ یزدان چو باشد دایه‌اش
وارهانَد از خیال و سایه‌اش
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۴۲۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #423
سایهٔ یزدان بود بندهٔ خدا
مرده این عالم و زندهٔ خدا
دامنِ او گیر زوتر بی‌گمان
تا رهی در دامنِ آخِرزمان
کَیْفَ مَدَّ الظِّلَّ نقشِ اولیاست*
کو دلیلِ نورِ خورشیدِ خداست
منظور از آیه کَیْفَ مَدَّ الظِّلَّ ( « چگونه سایه اش را گسترد » )
اینست که ولیّ خدا مظهر کامل خداوند است. و آن سایه، یعنی
آن ولیّ خدا دلیل بر نور خداوند است. یعنی او راهنمای مردم به
سوی خداوند است.
اندرین وادی مرو بی این دلیل
لا اُحِبُّ الافِلین گو چون خَلیل**
رو ز سایه آفتابی را بیاب
دامن شه شمس تبریزی بتاب
* قرآن كريم، سوره فرقان(۲۵)، آيه ۴۶، ۴۵
Quran, Sooreh Al-Furqaan(#25), Line #45,46
« أَلَمْ تَرَ إِلَىٰ رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ
جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا.» (۴۵)
« آیا به [قدرت و حکمت] پروردگارت ننگریستی که چگونه
سایه را امتداد داد و گستراند؟ و اگر می خواست آن را
ساکن و ثابت می کرد، آن گاه خورشید را برای [شناختن] آن
سایه، راهنما [ی انسان ها] قرار دادیم.»
« ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا.» (۴۶)
« سپس آن را [با بلند شدن آفتاب] اندک اندک به سوی خود
باز می گیریم.»
** قرآن كريم، سوره انعام(۶)، آیه ۷۶
Quran, Sooreh Al-An'aam(#6), Line #76
« فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأَىٰ كَوْكَبًا ۖ قَالَ هَٰذَا رَبِّي ۖ فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ
لَا أُحِبُّ الْآفِلِين.»
« چون شب او را فروگرفت، ستاره‌اى ديد. گفت: اين است پروردگار
من. چون فرو شد، گفت: فرو شوندگان را دوست ندارم.»
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۸۹
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 189, Divan e Shams
ای مَستِ هست گشته، بر تو فنا نِبِشته
رُقعهٔ فنا رسیده، بهرِ سفر به رقص آ
پایانِ جنگ آمد، آوازِ چنگ آمد
یوسف ز چاه آمد، ای بی‌هنر به رقص آ
کی باشد آن زمانی؟ گوید مرا فلانی
کِای بی‌خبر فنا شو، ای باخبر به رقص آ
کور و کَرانِ عالم، دید از مسیح مَرهم
گفته مسیح ِمریم کِای کور و کَر به رقص آ
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۸۹۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 898, Divan e Shams
صورت بخشِ جهان ساده و بی‌صورتست
آن سَر و پایِ همه بی‌سَر و پا می‌رَود
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۰۷۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #1077
راضیم من، شاکرم من ای حریف
این طرف رسوا و پیشِ حق، شریف
پیشِ خلقان، خوار و زار و ریشخند
پیشِ حق، محبوب و مطلوب و پسند
مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۶۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #4061
چون یقین گشتش که خواهد کرد مات
فوتِ اسپ و پیل هستش تُرَّهات(۱۴)
مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۷۳۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #1738
وآنگهان گفته خدا که: ننگرم
من به ظاهر، من به باطن ناظرم
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۵۴
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #454
بر دلِ خود کم نِه اندیشهٔ معاش
عیش، کم نآید، تو بر درگاه باش
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۵۶
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #456
تُرک چون باشد، بیابد خرگَهی
خاصه چون باشد عزیزِ دَرگَهی
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۲۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 728, Divan e Shams
دشمنِ خویشیم و یارِ آنکه ما را می‌کُشد
غرقِ دریاییم و ما را موجِ دریا می‌کُشد
زان چنین خندان و خوش ما جانِ شیرین می‌دهیم
کان مَلِک ما را به شَهد و قند و حلوا می‌کُشد
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۱۷۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3170
جان سپر کن، تیغ بگذار ای پسر
هر که بی سر بود ازین شه بُرد سر
آن سلاحت حیله و مکر تو است
هم ز تو زایید و هم جان تو خَست
چون نکردی هیچ سودی زین حِیَل
ترکِ حیلت کن که پیش آید دُوَل
چون که یک لحظه نخوردی بَر ز فَن
ترکِ فَن گو، می‌طلب رَبُّ الْـمِنَن
چون مبارک نیست بر تو این علوم
خویشتن گُولی کُن و بگذر ز شوم
چون ملایک گو که: لا عِلْمَ لَنا
یا الهی، غَیْرَ ما عَلَّمْتَنا
مانند فرشتگان بگو: خداوندا، ما را دانشی نیست جز آنچه
خود به ما آموختی.
قرآن کریم، سوره بقره (۲)، آیه ۳۲
Quran, Sooreh Al-Baqarah(#2), Line #32
« قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ.»
« گفتند: منّزهى تو. ما را جز آنچه خود به ما آموخته‌اى دانشى
نيست. تويى داناى حكيم.»
مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۴۵۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #3457
یا تو پنداری که تو نان می‌خوری
زَهرِ مار و کاهشِ جان می‌خوری
نان کجا اصلاحِ آن جانی کند؟
کو دل از فرمانِ جانان بَر کَنَد
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۰۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #1501
کار، پنهان کن تو از چشمانِ خَود
تا بُوَد کارَت سلیم از چشمِ بَد
خویش را تسلیم کن بر دامِ مُزد
وانگه از خود بی ز خود چیزی بدزد
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۹۵۴
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 954, Divan e Shams
هنر چو بی‌هنری آمد اندر این درگاه
هنروَران، ز چه شادیت؟ چون نه زین نَفَرید
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۷۵۹
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1759, Divan e Shams
کی شود این روان من ساکن؟
این چنین ساکن روان که منم
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۲۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 728, Divan e Shams
بس کنم، یا خود بگویم سِرِّ مرگِ عاشقان؟
گر چه منکر خویش را از خشم و صفرا می‌کُشد
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۶۰۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #4608
کارْ آن کارست ای مُشتاقِ مَست
کَاندر آن کار، ار رَسَد مرگت، خوش است
شد نشانِ صدقِ ایمان ای جوان
آنکه آید خوش تو را مرگ اندر آن
گَر نَشُد ایمانِ تو ای جان چنین
نیست کامل، رو بِجو اِکمالِ دین
هر که اندر کارِ تو شد مرگ‌دوست
بر دلِ تو، بی کراهت دوست، اوست
مولوی، مثنوی، دفتر دوّم، بیت ۳۲۰۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3207
فکر، آن باشد که بگشاید رَهی
راه، آن باشد که پیش آید شَهی
شاه آن باشد که از خود شه بود
نه به مخزن ها و لشکر شه شود
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۲۹
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2429, Divan e Shams
ای ما و من آویخته، وی خونِ هر دو ریخته
چیزی دگر انگیخته، نی آدمیّ و نی پری
تا پا نباشد، زآنکه پا ما را به خارستان بَرَد
تا سر نباشد، زآنکه سر کافر شود از دوسری
آبی میانِ جو روان، آبی لبِ جو بسته یخ
آن تیزرو، این سست رو، هین، تیز رو تا نَفسُری
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۶۸۲
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #682
صد هزاران امتحان است ای پدر
هر که گوید من شدم سرهنگِ دَر
گر نداند عامه او را ز امتحان
پختگانِ راه، جویَندش نشان
چون کند دعویِّ خیّاطی خَسی
افکند در پیشِ او شَه، اطلسی
که بِبُر این را بَغَلطاقِ فراخ
ز امتحان پیدا شود او را دو شاخ
گر نبودی امتحانِ هر بَدی
هر مُخَنَّث در وَغا رستم بُدی
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۴۴۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #3441
همچو طفلان، جمله‌تان دامن‌سوار
گوشهٔ دامن گرفته، اسبْ وار
از حق اِنَّ الظَّنَّ لایُغنی رسید
مَرکبِ ظن بر فلک ها کی دوید؟
قرآن كريم، سوره یونس(۱۰)، آیه ۳۶
Quran, Sooreh Yunus(#10), Line #36
« وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا ۚ إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا ۚ
إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ.»
« بيشترشان فقط تابع گمانند، و گمان نمى‌تواند جاى حق را بگيرد.
هر آينه خدا به كارى كه مى‌كنند آگاه است.»
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۸۶۲
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 862, Divan e Shams
قومی که بر بُراقِ(۱۵) بصیرت سفر کنند
بی ابر و بی‌غبار در آن مَه نظر کنند
در دانه‌های شهوتی آتش زنند زود
وز دامگاهِ صَعب(۱۶) به یک تَک(۱۷) عَبَر(۱۸) کنند
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۲۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 728, Divan e Shams
آن بلیس(۱۹) بی‌تبش مهلت همی‌خواهد ازو
مهلتی دادَش که او را بعدِ فردا می‌کُشد
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۳۵۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #2353
آنچه حقّ ست اَقْرَب از حبلُ الْوَرید*
تو فگنده تیرِ فکرت را بعید
آن کسی که از رگ گردن انسان بدو نزدیک تر است او همان
حضرت حق است. امّا تا حالا کار تو این بوده است که تیرِ اندیشه ات
را به مسافت های دور دست پرتاب کنی.
ای کمان و تیرها بر ساخته
صید نزدیک و تو دور انداخته
هرکه دور اندازتر، او دورتر
وز چنین گنج است او مهجورتر
فلسفی خود را از اندیشه بکُشت
گو: بِدَو، کوراست سویِ گنج، پشت
گو: بِدَو، چندانکه افزون می‌دود
از مرادِ دل جداتر می‌شود
جاهَدُوا فینا بگفت آن شهریار**
جاهَدوا عَنّا نگفت ای بی‌قرار
زیرا ای پریشانْ حال، حضرت شاه وجود در قرآن کریم فرمود:
در راهِ ما مجاهده کنند. و هرگز نفرمود در طریق دور شدن از
ما بکوشند.
* قرآن کریم، سوره ق(۵۰)، آیه ۱۶
Quran, Sooreh Qaaf(#50), Line #16
« وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ أَقْرَبُ
إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ.»
« ما آدمی را آفریده ایم و از وسوسه های نفس او آگاه هستیم،
زیرا از رگ گردنش به او نزدیک تریم.
** قرآن کریم، سوره عنکبوت(۲۹)، آیه ۶۹
Quran, Sooreh Al-Ankaboot(#29), Line #69
« وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ.»
« كسانى را كه در راه ما مجاهدت كنند، به راه‌هاى خويش
هدايتشان مى‌كنيم، و خدا با نيكوكاران است.»
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۳۹۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1393, Divan e Shams
دیدهٔ سیر است مرا، جانِ دلیر است مرا
زَھرهٔ شیر است مرا، زُھرهٔ تابنده شدم
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۱۳۸۹
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #1389
سهل شیری دان که صف ها بشکند
شیر آن است آن که خود را بشکند
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۱۳۹۶
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #1396
هر که را هست از هوس ها جانِ پاک
زود بیند حضرت و ایوانِ پاک
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۱۳۹۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #1398
چون رفیقی وسوسهٔ بدخواه را
کی بدانی ثَمَّ وَجْهُ الله را؟
ای کسی که چشم دلت از موهای زائد هوی و هوس پاک نشده
است، چون همراه وسوسه های شیطان بدخواه هستی، کی بدین
حقیقت واقف خواهی شد که آدمی به هر جا روی آورد، ذات حضرت
حق در آن جا متجلی است؟
مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۸۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #3187
ترک کن این جبر را که بس تهی ست
تا بدانی سِرِّ سِرِّ جبر چیست
ترک کن این جبرِ جمعِ مَنبَلان(۲۰)
تا خبر یابی از آن جبرِ چو جان
ترکِ معشوقی کن و کن عاشقی
ای گمان برده که خوب و فایقی(۲۱)
ای که در معنی ز شب خامُش‌تری
گفتِ خود را چند جویی مشتری؟
مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۸۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #3181
زانکه می‌بافی، همه‌ساله بپوش
زانکه می‌کاری، همه ساله بنوش
فعل توست این غُصه‌های دم به دم
این بود معنی قَدْ جَفَّ الْقَلَم
حدیث
« جَفَّ الْقَلَمُ بِما أنْتَ لاقٍ.»
« خشك شد قلم به آنچه سزاوار بودی.»
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۲۵
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #125
بر سَرِ اَغیار چون شمشیر باش
هین مکُن روباه‌بازی، شیر باش
تا ز غیرت از تو یاران نَسْکُلَند
زانکه آن خاران، عدوِّ این گُلَند
آتش اندر زن به گُرگان چون سپند
زانکه آن گُرگان، عدوِّ یوسفند
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۰۲۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #3020
در ترازو، جو رفیقِ زر شده ست
نَی از آنکه جو چو زر، گوهر شده ست
روح، قالب را کُنون همره شده ست
مدّتی سگ، حارِسِ دَرگه شده ست
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۲۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #127
پس بنه بر جای هر دَم را عِوَض
تا ز وَاسْجُدْ واقتَرِبْ یابی غرض
قرآن کریم، سوره علق(۹۶)، آیه ۱۹
Quran, Sooreh Al-Alaq(#96), Line #19
« كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ.»
« نه، هرگز، از او پيروى مكن و سجده كن و به خدا نزديك شو.»
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۷۸۵
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #2785
سعد دیدی، شُکر کن، ایثار کن
نحس دیدی، صَْدقه وَ استغفار کن
ما کییم این را؟ بیآ ای شاهِ من
طالعم مُقبِل کن و، چرخی بزن
روح را تابان کن از انوارِ ماه
که ز آسیبِ ذَنَب، جان شد سیاه
از خیال و وَهم و ظَن، بازش رَهان
از چَهْ و جَورِ رَسَن، بازش رَهان
تا ز دلداریِّ خوبِ تو، دلی
پَر برآرَد، بَرپَرَد ز آب و گِلی
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۹۲
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 592, Divan e Shams
مترسان دل، مترسان دل، ز سختیهایِ این منزل
که آبِ چشمهٔ حیوان بُتا هرگز نَمیراند
رَأَیْناکُمْ رَأَیْناکُمْ وَاَخْرَجْنا خَفایاکُمْ
فَاِنْ لَمْ تَنْتَهُوا عَنْها فَاِیّانا وَاِیّاکُمْ
شما را دیدیم، شما را دیدیم و آنچه را که نهان کرده بودید
بیرون آوردیم، اگر از آن بازنایستید ماییم و شما.
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۳۲۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #1323
جز خضوع و بندگیّ و اضطرار
اندرین حضرت ندارد اعتبار
مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۵۷۴
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #574
من نمی‌گویم مرا هدیه دهید
بلکه گفتم لایق هدیه شوید
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۳۶
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2436, Divan e Shams
من از عدم زادم تو را، بر تخت بنهادم تو را
آیینه‌یی دادم تو را، باشد که با ما خو کنی
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۴۳۵
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 435, Divan e Shams
این عدم خود چه مبارک جایست
که مددهایِ وجود از عدمست
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۸۲۲
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #822
جمله عالم زین غلط کردند راه
کز عدم ترسند و آن آمد پناه
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۱۷۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #4177
لیک مقصودِ ازل، تسلیمِ توست
ای مسلمان بایدت تسلیم جُست
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۴
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #34
آینه ات، دانی چرا غمّاز نیست؟
زآنکه زنگار از رُخَش ممتاز نیست
مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #23
نورِ حقّیّ و به حق جَذّابِ جان
خلق در ظلماتِ وَهْم‌اند و گُمان
شرط، تعظیم ست، تا این نورِ خَوش
گردد این بی‌دیدگان را سُرمه‌کَش
نور یابد مستعدِ تیزگوش
کو نباشد عاشقِ ظلمت چو موش
سُست‌چشمانی که شب جَولان کنند
کَی طَوافِ مَشعلهٔ(۲۲) ایمان کنند؟
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۶۳۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #1637
با تو قُلْماشیت(۲۳) خواهم گفت، هان
صوفیا، خوش پهن بگشا گوشِ جان
مر تو را هم زخم کآید ز آسمان
منتظر می‌باش خِلعت بعد از آن
کو نه آن شاه است کِت سیلی زند
پس نبخشد تاج و تختِ مُستَنَد(۲۴)
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۵۸۵
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #2585
مر تو را دشنام و سیلیِّ شهان
بهتر آید از ثنایِ گمرهان
صَفْعِ شاهان خور، مخور شهدِ خَسان
تا کسی گردی ز اقبالِ کَسان
زآنک ازیشان دولت و خِلعَت رسد
در پناهِ روح، جان گردد جسد
هر کجا بینی برهنه و بی‌نوا
دان که او بگریخته است از اوستا
تا چنان گردد که می‌خواهد دلش
آن دلِ کورِ بدِ بی‌حاصلش
گر چنان گشتی که اُستا خواستی
خویش را و خویش را آراستی
هر که از اُستا گریزد در جهان
او ز دولت می‌گریزد، این بِدان
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۶۴۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #1640
جمله دنیا را پَرِ پشّه بها
سیلی یی را رَشوَتِ بی‌مُنتها
گردنت زین طوقِ(۲۵) زرّینِ جهان
چُست(۲۶) دَردُزد(۲۷) و ز حق سیلی سِتان
آن قفاها کانبیا برداشتند
زآن بلا سَرهایِ خود افراشتند
لیک حاضر باش در خود، ای فَتی(۲۸)
تا به خانه او بیابد مر تو را
ورنه خِلعت را بَرَد او بازپس
که نیابیدم به خانه هیچ کس
(۱) طَرَب سازی: فراهم آوردن وسایل خوشی
(۲) فِسُردن: یخ بستن، منجمد شدن
(۳) گداغازی: ریسمان بازِ فقیر که گاه بر اسب چوبین نشیند.
(۴) غزا: جنگ کردن با کافران در راه خدا
(۵) پالانی: اسب کُندرو و باربر
(۶) فَرَس: اسب، توسن
(۷) اَبخاز: ابخازیّه، بخشی کوهستانی در مغرب قفقاز که در
اینجا نماد ذهن است.
(۸) انبازی: همکاری، همدستی
(۹) مَروَزیی اوفتاد در ره با رازیی: کنایه از دو چیز دور از هم
و مخالف.
(۱۰) غازی: مجاهد، جنگجو
(۱۱) مرحمت آغازی: آغاز لطف و عنایت خدا که سبب فرریزش
من ذهنی می شود.
(۱۲) لَطَف: نرمی، نیکی، احسان
(۱۳) غَمّاز: فاش‌کنندۀ راز، اشاره کننده با چشم و ابرو
(۱۴) تُرَّهات: سخنان یاوه و بی ارزش، جمع تُرَّهه. در اینجا به معنی
بی ارزش و بی اهمیت.
(۱۵) بُراق: اسب تندرو، مرکب هوشیاری، مَرکَبی که پیامبر در شب معراج
بر آن سوار شد.
(۱۶) صَعب: سخت و دشوار
(۱۷) تَک: تاختن، دویدن، حمله
(۱۸) عَبَر کردن: عبور کردن و گذشتن
(۱۹) بلیس: مخفّف ابلیس، به معنی شیطان
(۲۰) مَنبَل: تنبل، کاهل، بیکار
(۲۱) فایق: چیره، مسلط، برتر
(۲۲) مَشعله: مَشعل
(۲۳) قُلْماشیت: سخن یاوه و بی اساس، بیهوده گویی
(۲۴) مُستَنَد: تکیه کرده شده، قابل اتّکاء
(۲۵) طوق: گلوبند، گردنبند
(۲۶) چُست: چالاک
(۲۷) دَردُزدیدن: دُزدیدن، در اینجا مجازاً به معنی خلاص کردن است.
(۲۸) فَتی: جوانمرد، کریم
************************
تمام اشعار برنامه بر اساس فرمت سایت گنج نما برای جستجوی آسان
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۰۱۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 3013, Divan e Shams
یار در آخر زمان کرد طرب سازیی
باطن او جد جد ظاهر او بازیی
جمله عشاق را یار بدین علم کشت
تا نکند هان و هان جهل تو طنازیی
در حرکت باش از آنک آب روان نفسرد
کز حرکت یافت عشق سر سراندازیی
جنبشِ جان کی کند صورت گرمابه‌یی
صف شکنی کی کند اسب گداغازیی
طبل غزا کوفتند این دم پیدا شود
جنبش پالانیی از فرس تازیی
می‌زن و می‌خور چو شیر تا به شهادت رسی
تا بزنی گردن کافر ابخازیی
بازی شیران مصاف بازی روبه گریز
روبه با شیر حق کی کند انبازیی
گرم روان از کجا تیره دلان از کجا
مروزیی اوفتاد در ره با رازیی
عشق عجب غازییست زنده شود زو شهید
سر بنه ای جان پاک پیش چنین غازیی
چرخ تن دل سیاه پر شود از نور ماه
گر کند آن آفتاب مرحمت آغازیی
مطرب و سرنا و دف باده برآورده کف
هر نفسی زان لطف آرد غمازیی
ای خنک آن جان پاک کز سر میدان خاک
گیرد زین قلبگاه قالب پردازیی
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۶۰۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #2600
این جهان بازی گه است و مرگ شب
باز گردی کیسه خالی پر تعب
کسب دین عشقست و جذب اندرون
قابلیت نور حق را ای حرون
کسب فانی خواهدت این نفس خس
چند کسب خس کنی بگذار پس
نفس خس گر جویدت کسب شریف
حیله و مکری بود آن را ردیف
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۵۸۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #2580
پیش خویشان باش چون آواره یی
بر مه کامل زن ار مه پاره یی
جزو را از کل خود پرهیز چیست
با مخالف این همه آمیز چیست
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۴۲۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #421
ترکش عمرش تهی شد عمر رفت
از دویدن در شکار سایه تفت
سایه یزدان چو باشد دایه‌اش
وارهاند از خیال و سایه‌اش
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۴۲۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #423
سایه یزدان بود بنده خدا
مرده این عالم و زنده خدا
دامن او گیر زوتر بی‌گمان
تا رهی در دامن آخرزمان
کیف مد الظل نقش اولیاست*
کو دلیل نور خورشید خداست
منظور از آیه کَیْفَ مَدَّ الظِّلَّ ( « چگونه سایه اش را گسترد » )
اینست که ولیّ خدا مظهر کامل خداوند است. و آن سایه، یعنی
آن ولیّ خدا دلیل بر نور خداوند است. یعنی او راهنمای مردم به
سوی خداوند است.
اندرین وادی مرو بی این دلیل
لا احب الافلین گو چون خلیل**
رو ز سایه آفتابی را بیاب
دامن شه شمس تبریزی بتاب
* قرآن كريم، سوره فرقان(۲۵)، آيه ۴۶، ۴۵
Quran, Sooreh Al-Furqaan(#25), Line #45,46
« أَلَمْ تَرَ إِلَىٰ رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ
جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا.» (۴۵)
« آیا به [قدرت و حکمت] پروردگارت ننگریستی که چگونه
سایه را امتداد داد و گستراند؟ و اگر می خواست آن را
ساکن و ثابت می کرد، آن گاه خورشید را برای [شناختن] آن
سایه، راهنما [ی انسان ها] قرار دادیم.»
« ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا.» (۴۶)
« سپس آن را [با بلند شدن آفتاب] اندک اندک به سوی خود
باز می گیریم.»
** قرآن كريم، سوره انعام(۶)، آیه ۷۶
Quran, Sooreh Al-An'aam(#6), Line #76
« فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأَىٰ كَوْكَبًا ۖ قَالَ هَٰذَا رَبِّي ۖ فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ
لَا أُحِبُّ الْآفِلِين.»
« چون شب او را فروگرفت، ستاره‌اى ديد. گفت: اين است پروردگار
من. چون فرو شد، گفت: فرو شوندگان را دوست ندارم.»
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۸۹
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 189, Divan e Shams
ای مست هست گشته بر تو فنا نبشته
رقعه فنا رسیده بهر سفر به رقص آ
پایان جنگ آمد آواز چنگ آمد
یوسف ز چاه آمد ای بی‌هنر به رقص آ
کی باشد آن زمانی گوید مرا فلانی
کای بی‌خبر فنا شو ای باخبر به رقص آ
کور و کران عالم دید از مسیح مرهم
گفته مسیح مریم کای کور و کر به رقص آ
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۸۹۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 898, Divan e Shams
صورت بخش جهان ساده و بی‌صورتست
آن سر و پای همه بی‌سر و پا می‌رود
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۰۷۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #1077
راضیم من شاکرم من ای حریف
این طرف رسوا و پیش حق شریف
پیشِ خلقان خوار و زار و ریشخند
پیش حق محبوب و مطلوب و پسند
مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۶۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #4061
چون یقین گشتش که خواهد کرد مات
فوت اسپ و پیل هستش ترهات
مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۷۳۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #1738
وآنگهان گفته خدا که ننگرم
من به ظاهر من به باطن ناظرم
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۵۴
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #454
بر دل خود کم نه اندیشه معاش
عیش کم ناید تو بر درگاه باش
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۵۶
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #456
ترک چون باشد بیابد خرگهی
خاصه چون باشد عزیز درگهی
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۲۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 728, Divan e Shams
دشمن خویشیم و یار آنکه ما را می‌کشد
غرق دریاییم و ما را موج دریا می‌کشد
زان چنین خندان و خوش ما جان شیرین می‌دهیم
کان ملک ما را به شهد و قند و حلوا می‌کشد
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۱۷۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3170
جان سپر کن تیغ بگذار ای پسر
هر که بی سر بود ازین شه برد سر
آن سلاحت حیله و مکر تو است
هم ز تو زایید و هم جان تو خست
چون نکردی هیچ سودی زین حیل
ترک حیلت کن که پیش آید دول
چون که یک لحظه نخوردی بر ز فن
ترک فن گو می‌طلب رب الـمنن
چون مبارک نیست بر تو این علوم
خویشتن گولی کن و بگذر ز شوم
چون ملایک گو که لا علم لنا
یا الهی غیر ما علمتنا
مانند فرشتگان بگو: خداوندا، ما را دانشی نیست جز آنچه
خود به ما آموختی.
قرآن کریم، سوره بقره (۲)، آیه ۳۲
Quran, Sooreh Al-Baqarah(#2), Line #32
« قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ.»
« گفتند: منّزهى تو. ما را جز آنچه خود به ما آموخته‌اى دانشى
نيست. تويى داناى حكيم.»
مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۴۵۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #3457
یا تو پنداری که تو نان می‌خوری
زهر مار و کاهش جان می‌خوری
نان کجا اصلاح آن جانی کند
کو دل از فرمان جانان بر کند
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۰۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #1501
کار پنهان کن تو از چشمان خود
تا بود کارت سلیم از چشم بد
خویش را تسلیم کن بر دام مزد
وانگه از خود بی ز خود چیزی بدزد
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۹۵۴
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 954, Divan e Shams
هنر چو بی‌هنری آمد اندر این درگاه
هنروران ز چه شادیت چون نه زین نفرید
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۷۵۹
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1759, Divan e Shams
کی شود این روان من ساکن
این چنین ساکن روان که منم
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۲۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 728, Divan e Shams
بس کنم یا خود بگویم سر مرگ عاشقان
گر چه منکر خویش را از خشم و صفرا می‌کشد
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۶۰۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #4608
کار آن کارست ای مشتاق مست
کاندر آن کار ار رسد مرگت خوش است
شد نشان صدق ایمان ای جوان
آنکه آید خوش تو را مرگ اندر آن
گر نشد ایمان تو ای جان چنین
نیست کامل رو بجو اکمال دین
هر که اندر کار تو شد مرگ‌دوست
بر دل تو بی کراهت دوست اوست
مولوی، مثنوی، دفتر دوّم، بیت ۳۲۰۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3207
فکر آن باشد که بگشاید رهی
راه آن باشد که پیش آید شهی
شاه آن باشد که از خود شه بود
نه به مخزن ها و لشکر شه شود
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۲۹
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2429, Divan e Shams
ای ما و من آویخته وی خون هر دو ریخته
چیزی دگر انگیخته نی آدمی و نی پری
تا پا نباشد زآنکه پا ما را به خارستان برد
تا سر نباشد زآنکه سر کافر شود از دوسری
آبی میان جو روان آبی لب جو بسته یخ
آن تیزرو این سست رو هین تیز رو تا نفسری
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۶۸۲
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #682
صد هزاران امتحان است ای پدر
هر که گوید من شدم سرهنگ در
گر نداند عامه او را ز امتحان
پختگان راه جویندش نشان
چون کند دعوی خیاطی خسی
افکند در پیش او شه اطلسی
که ببر این را بغلطاق فراخ
ز امتحان پیدا شود او را دو شاخ
گر نبودی امتحان هر بدی
هر مخنث در وغا رستم بدی
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۴۴۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #3441
همچو طفلان جمله‌تان دامن‌سوار
گوشه دامن گرفته اسب وار
از حق ان الظن لایغنی رسید
مرکب ظن بر فلک ها کی دوید
قرآن كريم، سوره یونس(۱۰)، آیه ۳۶
Quran, Sooreh Yunus(#10), Line #36
« وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا ۚ إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا ۚ
إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ.»
« بيشترشان فقط تابع گمانند، و گمان نمى‌تواند جاى حق را بگيرد.
هر آينه خدا به كارى كه مى‌كنند آگاه است.»
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۸۶۲
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 862, Divan e Shams
قومی که بر براق بصیرت سفر کنند
بی ابر و بی‌غبار در آن مه نظر کنند
در دانه‌های شهوتی آتش زنند زود
وز دامگاه صعب به یک تک عبر کنند
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۲۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 728, Divan e Shams
آن بلیس بی‌تبش مهلت همی‌خواهد ازو
مهلتی دادش که او را بعد فردا می‌کشد
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۳۵۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #2353
آنچه حق ست اقرب از حبل الورید*
تو فگنده تیر فکرت را بعید
آن کسی که از رگ گردن انسان بدو نزدیک تر است او همان
حضرت حق است. امّا تا حالا کار تو این بوده است که تیرِ اندیشه ات
را به مسافت های دور دست پرتاب کنی.
ای کمان و تیرها بر ساخته
صید نزدیک و تو دور انداخته
هرکه دور اندازتر او دورتر
وز چنین گنج است او مهجورتر
فلسفی خود را از اندیشه بکشت
گو بدو کوراست سوی گنج پشت
گو: بدو چندانکه افزون می‌دود
از مراد دل جداتر می‌شود
جاهدوا فینا بگفت آن شهریار**
جاهدوا عنا نگفت ای بی‌قرار
زیرا ای پریشانْ حال، حضرت شاه وجود در قرآن کریم فرمود:
در راهِ ما مجاهده کنند. و هرگز نفرمود در طریق دور شدن از
ما بکوشند.
* قرآن کریم، سوره ق(۵۰)، آیه ۱۶
Quran, Sooreh Qaaf(#50), Line #16
« وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ أَقْرَبُ
إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ.»
« ما آدمی را آفریده ایم و از وسوسه های نفس او آگاه هستیم،
زیرا از رگ گردنش به او نزدیک تریم.
** قرآن کریم، سوره عنکبوت(۲۹)، آیه ۶۹
Quran, Sooreh Al-Ankaboot(#29), Line #69
« وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ.»
« كسانى را كه در راه ما مجاهدت كنند، به راه‌هاى خويش
هدايتشان مى‌كنيم، و خدا با نيكوكاران است.»
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۳۹۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1393, Divan e Shams
دیده سیر است مرا جان دلیر است مرا
زھره شیر است مرا زھره تابنده شدم
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۱۳۸۹
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #1389
سهل شیری دان که صف ها بشکند
شیر آن است آن که خود را بشکند
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۱۳۹۶
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #1396
هر که را هست از هوس ها جان پاک
زود بیند حضرت و ایوان پاک
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۱۳۹۸
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #1398
چون رفیقی وسوسه بدخواه را
کی بدانی ثم وجه الله را
ای کسی که چشم دلت از موهای زائد هوی و هوس پاک نشده
است، چون همراه وسوسه های شیطان بدخواه هستی، کی بدین
حقیقت واقف خواهی شد که آدمی به هر جا روی آورد، ذات حضرت
حق در آن جا متجلی است؟
مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۸۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #3187
ترک کن این جبر را که بس تهی ست
تا بدانی سر سر جبر چیست
ترک کن این جبر جمع منبلان
تا خبر یابی از آن جبر چو جان
ترک معشوقی کن و کن عاشقی
ای گمان برده که خوب و فایقی
ای که در معنی ز شب خامش‌تری
گفت خود را چند جویی مشتری
مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۸۱
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #3181
زانکه می‌بافی همه‌ساله بپوش
زانکه می‌کاری همه ساله بنوش
فعل توست این غصه‌های دم به دم
این بود معنی قد جف القلم
حدیث
« جَفَّ الْقَلَمُ بِما أنْتَ لاقٍ.»
« خشك شد قلم به آنچه سزاوار بودی.»
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۲۵
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #125
بر سر اغیار چون شمشیر باش
هین مکن روباه‌بازی شیر باش
تا ز غیرت از تو یاران نسکلند
زانکه آن خاران عدو این گلند
آتش اندر زن به گرگان چون سپند
زانکه آن گرگان، عدو یوسفند
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۰۲۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #3020
در ترازو جو رفیق زر شده ست
نی از آنکه جو چو زر گوهر شده ست
روح قالب را کنون همره شده ست
مدتی سگ حارس درگه شده ست
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۲۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #127
پس بنه بر جای هر دم را عوض
تا ز واسجد واقترب یابی غرض
قرآن کریم، سوره علق(۹۶)، آیه ۱۹
Quran, Sooreh Al-Alaq(#96), Line #19
« كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ.»
« نه، هرگز، از او پيروى مكن و سجده كن و به خدا نزديك شو.»
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۷۸۵
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #2785
سعد دیدی شکر کن ایثار کن
نحس دیدی صدقه و استغفار کن
ما کییم این را بیا ای شاه من
طالعم مقبل کن و چرخی بزن
روح را تابان کن از انوار ماه
که ز آسیب ذنب جان شد سیاه
از خیال و وهم و ظن بازش رهان
از چه و جور رسن بازش رهان
تا ز دلداری خوب تو دلی
پر برآرد برپرد ز آب و گلی
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۹۲
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 592, Divan e Shams
مترسان دل مترسان دل ز سختیهای این منزل
که آب چشمه حیوان بتا هرگز نمیراند
رأیناکم رأیناکم واخرجنا خفایاکم
فان لم تنتهوا عنها فایانا وایاکم
شما را دیدیم، شما را دیدیم و آنچه را که نهان کرده بودید
بیرون آوردیم، اگر از آن بازنایستید ماییم و شما.
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۳۲۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #1323
جز خضوع و بندگی و اضطرار
اندرین حضرت ندارد اعتبار
مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۵۷۴
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #574
من نمی‌گویم مرا هدیه دهید
بلکه گفتم لایق هدیه شوید
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۳۶
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2436, Divan e Shams
من از عدم زادم تو را بر تخت بنهادم تو را
آیینه‌یی دادم تو را باشد که با ما خو کنی
مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۴۳۵
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 435, Divan e Shams
این عدم خود چه مبارک جایست
که مددهای وجود از عدمست
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۸۲۲
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #822
جمله عالم زین غلط کردند راه
کز عدم ترسند و آن آمد پناه
مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۱۷۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #4177
لیک مقصود ازل تسلیم توست
ای مسلمان بایدت تسلیم جست
مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۴
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #34
آینه ات دانی چرا غماز نیست
زآنکه زنگار از رخش ممتاز نیست
مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۳
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #23
نور حقی و به حق جذاب جان
خلق در ظلمات وهم‌اند و گمان
شرط تعظیم ست تا این نور خوش
گردد این بی‌دیدگان را سرمه‌کش
نور یابد مستعد تیزگوش
کو نباشد عاشق ظلمت چو موش
سست‌چشمانی که شب جولان کنند
کی طواف مشعله ایمان کنند
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۶۳۷
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #1637
با تو قلماشیت خواهم گفت هان
صوفیا خوش پهن بگشا گوش جان
مر تو را هم زخم کاید ز آسمان
منتظر می‌باش خلعت بعد از آن
کو نه آن شاه است کت سیلی زند
پس نبخشد تاج و تخت مستند
مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۵۸۵
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #2585
مر تو را دشنام و سیلی شهان
بهتر آید از ثنای گمرهان
صفع شاهان خور مخور شهد خسان
تا کسی گردی ز اقبال کسان
زآنک ازیشان دولت و خلعت رسد
در پناه روح جان گردد جسد
هر کجا بینی برهنه و بی‌نوا
دان که او بگریخته است از اوستا
تا چنان گردد که می‌خواهد دلش
آن دل کور بد بی‌حاصلش
گر چنان گشتی که استا خواستی
خویش را و خویش را آراستی
هر که از استا گریزد در جهان
او ز دولت می‌گریزد این بدان
مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۶۴۰
Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #1640
جمله دنیا را پر پشه بها
سیلی یی را رشوت بی‌منتها
گردنت زین طوق زرین جهان
چست دردزد و ز حق سیلی ستان
آن قفاها کانبیا برداشتند
زآن بلا سرهای خود افراشتند
لیک حاضر باش در خود ای فتی
تا به خانه او بیابد مر تو را
ورنه خلعت را برد او بازپس
که نیابیدم به خانه هیچ کس
"انسان عزیز درگاه خداوند است و می خواهد بی زمانی و طرب را در ما تجربه کند. هر لحظه به صورت خورشید می خواهد درون ما طلوع کند. این خورشید بی زمانی و آخر زمان است اما ما که در زمان هستیم عجله داریم و نمی گذاریم."
"اولین نشان اقرار به خدا بله گفتن به اتفاق این لحظه است این نشان الست است که ما را از جنس خدا می کند نه از جنس جسم"
پرویز شهبازی
درود بر آموزگار عشق و خرد
هزاران شکر و صدها سپاش