Parviz Shahbazi

Ganje Hozour Program #963

برنامه شماره ۹۶۳ گنج حضور

Currently 4.19/5
1
2
3
4
5

out of 214 votes

Comments (0)

Set Stream Quality

دانلود برنامه با کیفیت بالا دانلود برنامه با کیفیت پایین



Support Ganje Hozour (حمایت از گنج حضور)
Link to this video/audio
Description برنامه شماره ۹۶۳ گنج حضور اجرا: پرویز شهبازی ۱۴۰۲ تاریخ اجرا: ۲۳ مِی ۲۰۲۳ - ۳ خرداد برای دستیابی به فایل پادکست برنامه ۹۶۳ بر روی این لینک کلیک کنید. برای دانلود فایل صوتی برنامه ۹۶۳ با فرمت mp3 بر روی این لینک کلیک کنید. PDF متن نوشته شده برنامه با فرمت PDF متن نوشته شده پیغام‌های تلفنی برنامه با فرمت تمام اشعار این برنامه با فرمت PDF نسخه ریز مناسب پرینت تمام اشعار این برنامه با فرمت PDF نسخه درشت خوانش تمام ابیات این برنامه - فایل صوتی خوانش تمام ابیات این برنامه - فایل تصویری برای دستیابی به اطلاعات مربوط به جبران مالی‌ بر روی این لینک کلیک کنید. مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams من جز احدِ صمد نخواهم من جز مَلِکِ ابد نخواهم جز رحمتِ او نبایدم نُقل جز باده که او دهد نخواهم اندیشه عیش بی‌حضورش ترسم که بدو رسد، نخواهم بی‌او ز برای عشرت من خورشید سبو کشد نخواهم من مایه باده‌ام چو انگور جز ضربت و جز لگد نخواهم از لِذَّت زخم‌هاش جانم یک ساعت اگر رهد نخواهم وقت است که جان شویم خالص کاین زحمت کالبد نخواهم احمد گوید برای روپوش از احمد جز احد نخواهم مجموع همه است شمس تبریز حق است که من عدد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams من جز احدِ صمد نخواهم من جز مَلِکِ ابد نخواهم جز رحمتِ او نبایدم نُقل جز باده که او دهد نخواهم اندیشه عیش بی‌حضورش ترسم که بدو رسد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۶۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2627, Divan e Shams عاشق شو، و عاشق شو، بگذار زحیری(۱) سلطان‌بچه‌ای(۲) آخر، تا چند اسیری؟ (۱) زحیری: دل‌پیچه، ناله (۲) سلطان‌بچه: شاهزاده -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۱۲۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1122, Divan e Shams اندیشه را رها کن اندر دلش مگیر زیرا برهنه‌ای تو و اندیشه زمهریر(۳) اندیشه می‌کنی که رهی از زحیر(۴) و رنج اندیشه کردن آمد سرچشمهٔ زحیر ز اندیشه‌ها برون دان بازارِ صُنع را آثار را نظاره کن ای سخرهٔ اثیر(۵) آن کوی را نگر که پرد زو مصورات وآن جوی را کز او شد گردنده چرخِ پیر (۳) زَمهریر: سرمای سخت (۴) زَحیر: ناله و زاری (۵) اثیر: آسمان، کُرۀ آتش که بالای کُرۀ هواست؛ در اینجا مراد هشیاریِ جسمی است. -------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2996 ساخت موسی قدس در، بابِ صغیر تا فرود آرند سر قومِ زَحیر(۶) (۶) قوم زَحیر: مردم بیمار و آزاردهنده -------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۴۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #348 چون جفا آری، فرستد گوشمال تا ز نقصان وا روی سویِ کمال چون تو وردی ترک کردی در روش بر تو قَبضی آید از رنج و تبش آن ادب کردن بُوَد، یعنی: مَکُن هیچ تحویلی از آن عهدِ کُهُن قرآن کریم، سورهٔ فرقان (۲۵)، آیهٔ ۷۰ Quran, Al-Furqaan(#25), Line #70 «إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا» «مگر آن كسان كه توبه كنند و ايمان آورند و كارهاى شايسته كنند. خدا گناهانشان را به نيكی‌ها بدل مى‌كند و خدا آمرزنده و مهربان است.» پیش از آن کین قبض، زنجیری شود این که دل‌گیریست، پاگیری شود مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۶۶۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2666, Divan e Shams به صد دستان به کارِ توست این باد تو را خود نیست خویِ حق‌گزاری ازو یابی به آخر هر مرادی همو مستی دهد، هم هوشیاری مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۷۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #762 پس در آ در کارگه، یعنی عدم تا ببینی صُنع(۷) و صانع(۸) را به هم کارگه چون جایِ روشن‌دیدگی(۹) است پس برونِ کارگه، پوشیدگی است رو به هستی داشت فرعونِ عَنود(۱۰) لاجرم از کارگاهش کور بود (۷) صُنع: آفرینش (۸) صانع: آفریدگار (۹) روشن‌دیدگی: روشن‌‌بینی (۱۰) عَنود: ستیزه‌گر -------------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۱۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3212 هر که نقصِ خویش را دید و شناخت اندر اِستِکمال(۱۱) خود، دو اسبه تاخت(۱۲) (۱۱) اِستِکمال: به کمال رسانیدن، کمال خواهی (۱۲) دو اسبه تاختن: کنایه از شتاب کردن و به شتاب رفتن -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۰۲۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2029, Divan e Shams ای مرغ آسمانی، آمد گهِ پریدن وی آهوی معانی، آمد گهِ چریدن ای عاشقِ جَریده(۱۳)، بر عاشقان گُزیده بگذر ز آفریده، بنگر در آفریدن (۱۳) جَریده: یگانه، تنها -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۲۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1227, Divan e Shams هر لحظه و هر ساعت یک شیوهٔ نو آرَد شیرین‌تر و نادرتر زآن شیوهٔ پیشینش مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۳۵۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1359 ننگرم کس را و گر هم بنگرم او بهانه باشد و، تو مَنْظَرم(۱۴) عاشقِ صُنعِ تواَم در شُکر و صبر(۱۵) عاشقِ مصنوع کی باشم چو گَبر(۱۶)؟ عاشقِ صُنعِ(۱۷) خدا با فَر(۱۸) بوَد عاشقِ مصنوعِ(۱۹) او کافر بُوَد (۱۴) مَنْظَر: جای نگریستن و نظر انداختن (۱۵) شُکر و صبر: در اینجا کنایه از نعمت و بلاست. (۱۶) گبر: کافر (۱۷) صُنع: آفرینش (۱۸) فَر: شکوهِ ایزدی (۱۹) مصنوع: آفریده، مخلوق -------------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۰۵۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1058 کِشتِ نو کارید بر کِشتِ نخست این دوم فانی است و آن اوّل درست کِشتِ اوّل کامل و بُگزیده است تخمِ ثانی فاسد و پوسیده است مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۰۵۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1051 کار، آن دارد که پیش از تن بُده‌ست بگذر از اینها که نو حادث شده‌ست کار، عارف راست، کو نه اَحوَل(۲۰) است چشمِ او بر کِشت‌های اوّل است‏ (۲۰) اَحوَل: لوچ، دو‌بین -------------- مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۵۳۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #530 گفت: مُفتیِّ(۲۱) ضرورت هم تویی بی‌ضرورت گر خوری، مُجرِم شوی ور ضرورت هست، هم پرهیز بِهْ ور خوری، باری ضَمانِ(۲۲) آن بده (۲۱) مُفتی: فتوا دهنده (۲۲) ضَمان: تعهد کردن، به عهده گرفتن -------------- مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #496 چون نباشد قوّتی، پرهیز بِه در فرارِ لا یُطاق(۲۳) آسان بِجِه(۲۴) (۲۳) لا یُطاق: که تاب نتوان آوردن (۲۴) آسان بِجِه: به آسانی فرار کن -------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۲۶۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2260 جز به اندازهٔ ضرورت، زین مگیر تا نگردد غالب و، بر تو امیر مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3214 علّتی بتّر ز پندارِ کمال نیست اندر جانِ تو ای ذُودَلال(۲۵) (۲۵) ذُودَلال: صاحبِ ناز و کرشمه -------------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۱۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3219 در تگِ جو هست سِرگین ای فَتیٰ(۲۶) گرچه جو صافی نماید مر تو را (۲۶) فَتیٰ: جوان، جوانمرد -------------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۴۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3240 کرده حق ناموس را صد من حَدید(۲۷) ای بسی بسته به بندِ ناپدید (۲۷) حَدید: آهن -------------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۳۷۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1373 ای شَهان، کُشتیم ما خصمِ بُرون مانْد خصمی زو بَتَر در اندرون‌‌ کُشتنِ این، کارِ عقل و هوش نیست شیرِ باطن، سُخرهٔ خرگوش نیست‌‌ مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۴۹۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #499, Divan e Shams لایَجوز و یَجوز(۲۸) تا اَجَلَست عِلمِ عُشّاق را نهایت نیست بس بُدی بنده را کَفیٰ بِالله(۲۹) لیکَش این دانش و کِفایَت نیست قرآن کریم، سورۀ نساء (۴) آیۀ ۴۵ Quran, An-Nisaa(#4), Line #45 «وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِأَعْدَائِكُمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَلِيًّا وَكَفَىٰ بِاللَّهِ نَصِيرًا.» «خدا دشمنان شما را بهتر مى‌شناسد و دوستى او شما را كفايت خواهد كرد و يارى او شما را بسنده است.» بی رَهی، وَرنَه در رَهِ کوشش هیچ کوشنده بی ‌جِرایَت(۳۰) نیست چون که مِثْقالَ ذَرَّةٍ یَرَهْ(۳۱) است ذَرّه‌یی زَلّه(۳۲) بی‌نِکایَت(۳۳) نیست ذَرّه‌یی خیر بی ‌گُشادی نیست چَشم بُگْشا اگر عَمایَت(۳۴) نیست قرآن کریم، سوره زلزال (۹۹)، آیات ۷ و ۸ Quran, Az-Zalzala(#99), Line #7-8 «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ.» «پس هر كس به وزن ذره‌اى نيكى كرده باشد آن را مى‌بيند.» «وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ.» «و هر كس به وزن ذرّه‌اى بدى كرده باشد آن را مى‌بيند.» هر نَباتی نشانیِ آبَست چیست کان را ازو جِبایَت(۳۵) نیست؟ بس کُن، این آب را نشانیهاست تشنه را حاجَتِ وِصایَت(۳۶) نیست (۲۸) لایَجوز و یَجوز: جایز نیست و جایز است، روا نیست و رواست (۲۹) کَفیٰ بِاللهْ: خداوند کفایت می‌کند. (۳۰) جِرایَت: جیره، مزد (۳۱) مِثْقالَ ذَرَّةٍ یَرَهْ: به وزن ذرّه‌ای را خواهد دید. (۳۲) زَلّه: زلَّت، لغزش ‌(۳۳) نِکایَت: کُشتن یا مجروح کردن دشمن، انتقام، مجازات (۳۴) عَمیٰ: کور گردیدن، از بین رفتن تمام بینایی از هر دو چشم (۳۵) جِبایَت: باج گرفتن، جمع کردن باج و خراج (۳۶) وِصایَت: پند و اندرز و نصیحت، سفارش، وصیّت -------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۲۱۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3212 آب کم جو، تشنگی آور به دست تا بجوشد آب از بالا و پست مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۶۵۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2650 که همی‌دانم یَجُوز و لایَجُوز خود ندانی تو یَجُوزی یا عَجُوز(۳۷) این روا، و آن ناروا دانی، و لیک تو روا یا ناروایی بین تو نیک (۳۷) عَجُوز: پیرزن -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۹۸۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2981, Divan e Shams زان مزدِ کار می‌نرسد مر تو را که تو پیوسته نیستی تو درین کار، گه‌گهی مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۵۴۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2545 چون نکرد آن کار، مزدش هست؟ لا لَیسَ لِلاِنسانِ اِلّا ما سَعیٰ آیا کسی که کاری انجام نداده دستمزدی دارد؟ مسلّماً ندارد، زیرا برای آدمی نیست جز آنچه کوشد. قرآن کریم، سوره نجم (۵٣)، آیه ٣٩ Quran, Al-Najm(#53), Line #39 «وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ.» «و اینکه: برای مردم پاداشی جز آنچه خود کرده‌اند نیست.» مولوی، دیوان شمس، ترجیعات، ترجیع شمارهٔ بیست و پنج Rumi (Molana Jalaleddin) Poem(Tarjiaat)#25, Divan e Shams این ره چنین دراز به یکدم میسّرست این روضه دور نیست، چو رهبر تو را رضاست مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۵۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #558 فکرتِ بد ناخنِ پُر زَهر دان می‌خراشد در تعمّق(۳۸) رویِ جان تا گشاید عُقده‌ٔ(۳۹) اِشکال را در حَدَث(۴۰) کرده‌ست زرّین بیل را عقده را بگشاده گیر ای مُنتهی(۴۱) عقده‌یی سخت‌ست بر کیسهٔ تهی در گشادِ عُقده‌ها گشتی تو پیر عقدهٔ چندی دگر بگشاده گیر عقده‌ای کان بر گلویِ ماست سخت که بدانی که خَسی(۴۲) یا نیک‌بخت حَلِّ این اِشکال کُن، گر آدمی خرج این کُن دَم، اگر آدم‌دَمی (۳۸) تعمّق: دوراندیشی و کنجکاوی، در اینجا به معنی دنباله‌روی از عقل جزیی است. (۳۹) عُقده: گره (۴۰) حَدَث: سرگین، مدفوع (۴۱) مُنتهی: به پایان رسیده، کمال یافته (۴۲) خَس: خار، خاشاک، پست و فرومایه -------------- مولوى، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۴۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #549 چون ز مُرده زنده بیرون می‌کشد هر که مُرده گشت، او دارد رَشَد(۴۳) چون ز زنده مُرده بیرون می‌کند نفسِ زنده سویِ مرگی می‌تَنَد(۴۴) مُرده شو تا مُخْرِجُ‌الْحَیِّ(۴۵) الصَّمَد زنده‌یی زین مُرده بیرون آورد قرآن کریم، سورهٔ انعام (۶)، آیهٔ ۹۵ Quran, Al-An’aam(#6), Line #95 «إِنَّ اللَّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَىٰ ۖ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ۚ ذَٰلِكُمُ اللَّهُ ۖ فَأَنَّىٰ تُؤْفَكُونَ» «خداست كه دانه و هسته را مى‌شكافد، و زنده را از مرده بيرون مى‌آورد و مرده را از زنده بيرون مى‌آورد. اين است خداى يكتا. پس، چگونه از حق منحرفتان مى‌كنند؟» (۴۳) رَشَد: به راهِ‌ راست رفتن (۴۴) می‌تَنَد: می‌گراید (۴۵) مُخْرِجُ‌الْحَیّ: بیرون آورندهٔ زنده -------------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۴۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3145 ذرّه‌یی گر جهدِ تو افزون بود در ترازویِ خدا موزون بود مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #642 گرچه مشغولم، چنان احمق نی‌ام که شِکَر افزون کشی تو از نِی‎ام چون ببینی مر شِکَر را ز آزمود پس بدانی احمق و غافل که بود مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۵۳۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1532 بعد از این حرفی است پیچاپیچ و دور با سُلیمان باش و دیوان را مشور مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۳۲۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1323 جز خضوع و بندگیّ و، اضطرار اندرین حضرت ندارد اعتبار مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۷۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2734, Divan e Shams ای بی‌تو حرامْ زندگانی خود بی‌تو کدامْ زندگانی؟ بی رویِ خوشِ تو زنده بودن مرگ است به نامِ زندگانی پازهر(۴۶) تویی و زهر دنیا دانه تو و دامْ زندگانی گوهر تو و این جهان چو حُقّه(۴۷) باده تو و جامْ زندگانی (۴۶) پازهر: پادزهر (۴۷) حُقّه: صندوق -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۵۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2152, Divan e Shams مشرق و مغرب ار رَوَم، ور سویِ آسمان شوم نیست نشانِ زندگی تا نرسد نشانِ تو مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۹۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #697, Divan e Shams آن عشقِ جوان چو نوبهارت جز پیران را جوان ندارد تا چند نشان دهی خَمُش کن کان اصلِ نشان نشان ندارد بگذار نشان چو شمس تبریز آن شمس که او کران ندارد مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2842, Divan e Shams چه چگونه بُد عدم را؟ چه نشان نهی قِدَم(۴۸) را؟ نگر اوّلین قَدَم را که تو بس نکو نهادی (۴۸) قِدَم: دیرینگی، قدیم (مقابل حدوث) -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۲۷۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2279, Divan e Shams تخییل‌ها را آن صمد، روزی حقیقت‌ها کند تا دررسد در زندگی، اشکال گمراه آمده از چاهِ شورِ این جهان، در دلوِ(۴۹) قرآن رو، برآ ای یوسف، آخر بهرِ توست این دَلوِ در چاه آمده کی باشد ای گفتِ زبان، من از تو مستغنی(۵۰) شده با آفتابِ معرفت در سایهٔ شاه آمده یا رب، مرا پیش از اجل فارغ کن از عِلم و عمل خاصه ز علمِ منطقی در جمله افواه(۵۱) آمده (۴۹) دَلو: سطل (۵۰) مستغنی: بی‌نیاز (۵۱) افواه: دهان‌ها -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams من جز احدِ صمد نخواهم من جز مَلِکِ ابد نخواهم مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ٢٨٠۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2804 خانه را من رُوفتم از نیک و بد خانه‌ام پُرَّست از عشقِ احد هرچه بینم اندر او غیرِ خدا آنِ من نَبْوَد، بُوَد عکسِ گدا مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۶۲۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #625 عقلِ هر عطّار کآگه شد از او طبله‌ها(۵۲) را ریخت اندر آبِ جو رَو کزین جو برنیایی تا ابد لَمْ یَکُن حَقّاً لَهُ کُفْواً اَحَد قرآن کریم، سورهٔ اخلاص (۱۱۲)، آیهٔ ۴ Quran, Al-Ikhlas(#112), Line #4 «وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ» «و نه هيچ كس همتاى اوست.» (۵۲) طبله: صندوقچه -------------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۷۷۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #773 از خدا غیر خدا را خواستن ظَنِّ افزونی‌ست و، کُلّی کاستن مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3008 چیست تعظیمِ(۵۳) خدا افراشتن؟ خویشتن را خوار و خاکی داشتن چیست توحیدِ خدا آموختن؟ خویشتن را پیشِ واحد سوختن گر همی‌خواهی که بفْروزی چو روز هستیِ همچون شبِ خود را بسوز (۵۳) تعظیم: بزرگداشت، به عظمتِ خداوند پی بردن -------------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۱۰۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #4100 خواب چون در می‌رمد از بیمِ دلق خوابِ نسیان کِی بُوَد با بیمِ حَلق؟ لٰاتُؤاخِذ اِنْ نَسینا، شد گواه که بُوَد نسیان به وجهی هم گناه زآنکه استکمالِ تعظیم او نکرد ورنه نسیان در نیاوردی نبرد قرآن کریم، سورهٔ بقره (۲)، آیهٔ ۲۸۶ Quran, Al-Baqarah(#2), Line #286 «… رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا… .» «… اى پروردگار ما، اگر فراموش كرده‌ايم يا خطايى كرده‌ايم، ما را بازخواست مكن … .» مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۲۵۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2257 همچنین هر شهوتی اندر جهان خواه مال و، خواه جاه و، خواه نان هر یکی زینها تو را مستی کند چون نیابی آن، خُمارت می‌زند این خُمارِ غم، دلیلِ آن شده ست که بدان مفقود، مستیّ‌ات بُده‌ست مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۱۰۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #4105 همچو مستی، کو جنایت‌ها کند گوید او: معذور بودم من ز خَود گویدش لیکن سبب ای زشتکار از تو بُد در رفتنِ آن اختیار بیخودی نآمَد به خود، توش خواندی اختیارت خود نشد، توش راندی مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۹۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #395 گفت: مغلوبِ تو بودم، مستِ تو دستِ من بربسته بود از دستِ تو نه که هر مغلوبِ شَه مرحوم(۵۴) بود؟ نَه که اَلْـمَغْلُوبُ کَالْـمَعْدُوم بود؟ مگر نه اینست که هر که مقهور شاه حقیقت شود مورد رحمت قرار می‌گیرد؟ و مگر نه اینست که هر که مغلوب شود گویی معدوم شده است؟ گفت: این مغلوب، معدومی‌ست کو جز به نسبت نیست معدوم، اَیْقِنُوا(۵۵) حضرت حق به داوود(ع) جواب فرمود: درست است که تو مغلوب و مقهور من بودی، امّا هر مغلوبی، معدومِ مطلق نیست. «یقین پیدا کنید.» قرآن کریم، سورهٔ حِجر (۱۵)، آیهٔ ۹۹ Quran, Al-Hijr(#15), Line #99 «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ.» «و پروردگارت را پرستش کن، تا یقین (مرگ) تو را در رسد.» این چنین معدوم کو از خویش رفت بهترینِ هست‌ها افتاد و زَفت او به نسبت با صفاتِ حق فناست در حقیقت در فنا او را بقاست (۵۴) مرحوم: کسی که مورد رحمت و شفقت قرار گیرد. (۵۵) اَیْقِنُوا: یقین پیدا کنید. -------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۹۶۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1961 بی‌نهایت حضرت است این بارگاه صدر را بگذار، صدرِ توست راه مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۹۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2994 مر لئیمان(۵۶) را بزن، تا سر نهند مر کریمان را بده تا بَر(۵۷) دهند لاجَرَم(۵۸) حق هر دو مسجد آفرید دوزخ آنها را و، اینها را مزید ساخت موسی قدس در، بابِ صغیر تا فرود آرند سر قومِ زَحیر(۵۹) زآنکه جبّاران(۶۰) بُدند و سرفراز دوزخ آن باب صغیر است و نیاز (۵۶) لئیم: ناکس، فرومایه (۵۷) بَر: میوه (۵۸) لاجَرَم: به ناچار (۵۹) قوم زَحیر: مردم بیمار و آزاردهنده (۶۰) جَبّار: ستمگر، ظالم -------------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۴۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #544 ناز کردن خوش‌تر آید از شِکَر لیک، کم خایَش(۶۱)، که دارد صد خطر ایمن‌آبادست آن راهِ نیاز تَرکِ نازش گیر و، با آن ره بساز (۶۱) خاییدن: جویدن -------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۵۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #507 شاد از وی شو، مشو از غیرِ وی او بهارست و دگرها، ماهِ دی هر چه غیرِ اوست، اِستدراجِ توست گرچه تخت و ملک توست و تاجِ توست قرآن کریم، سورهٔ اعراف (۷)، آیات ۱۸۱ و ۱۸۲ Quran, Al-A’raaf(#7), Line #181-182 «وَمِمَّنْ خَلَقْنَا أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَبِهِ يَعْدِلُون» «از آفريدگان ما گروهى هستند كه به حق راه مى‌نمايند و به عدالت رفتار مى‌كنند.» «وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ» «و آنان را كه آيات ما را دروغ انگاشتند، از راهى كه خود نمى‌دانند به تدريج خوارشان مى‌سازيم (به تدريج به لب پرتگاه می‌کشانیم)، (به تدريج به افسانهٔ من ذهنی می‌کشانیم).» شاد از غم شو، که غم دامِ لقاست اندرین ره، سویِ پستی ارتقاست مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۵۷۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3573 تو خوش و خوبی و، کانِ هر خوشی تو چرا خود منّتِ باده ‌کَشی؟ تاجِ کَرَّمْناست بر فرقِ سَرَت طُوقِ(۶۲) اَعْطَیناکَ آویزِ برت (۶۲) طُوق: گردنبند -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams جز رحمتِ او نبایدم نُقل جز باده که او دهد نخواهم مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۶۲۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3624 رحمتی، بی‌علّتی بی‌خدمتی آید از دریا، مبارک ساعتی الـلَّه الـلَّه، گِردِ دریابار(۶۳) گَرد گرچه باشند اهلِ دریابار زرد (۶۳) دریابار: کنارِ دریا، ساحلِ دریا -------------- مولوی،‌ دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۹۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2890, Divan e Shams سخن تلخ مگو، ای لبِ تو حلوایی سر فروکن به کرم، ای که بر این بالایی مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #33 پس کریم آنست کو خود را دهد آبِ حیوانی که مانَد تا ابد باقیاتُ الصّالحات آمد کریم رَسته از صد آفت و اَخطار(۶۴) و بیم گر هزاران‌اند، یک کس بیش نیست چون خیالاتِ عدداندیش نیست (۶۴) اَخطار: خطرها -------------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ١٩۳۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1939 هر کجا دردی، دوا آنجا رود هر کجا پستی است، آب آنجا دود آبِ رحمت بایدت، رَوْ پست شو وآنگهان خور خَمرِ رحمت، مست شو رحمت اندر رحمت آمد تا به سَر بر یکی رحمت فِرو مآ ای پسر مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۵۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3158 گویدش: رُدُّوا لَعادُوا(۶۵)، کارِ توست ای تو اندر توبه و میثاق، سُست لیک من آن ننگرم، رحمت کنم رحمتم پُرّست، بر رحمت تنم ننگرم عهِد بَدت، بِدْهم عطا از کرم، این دَم چو می‌خوانی مرا (۶۵) رُدُّوا لَعادوا: اگر آنان به این جهان برگردانده شوند، دوباره به آنچه که از آن نهی شده‌اند، بازگردند. -------------- مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۳۰۹۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #3097 پس هَماره روی معشوقه نِگَر این به‌دستِ توست، بِشنو ای پدر! مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۶۲۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1620, Divan e Shams چه شِکَرفروش دارم که به من شِکَر فروشد که نگفت عذر روزی که برو شِکَر ندارم مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #627 گفت: گِل سنگِ ترازویِ من است گر تو را میلِ شِکَر بخْریدن است مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #642 گرچه مشغولم، چنان احمق نی‌ام که شِکَر افزون کشی تو از نِی‎ام چون ببینی مر شِکَر را ز آزمود پس بدانی احمق و غافل که بود مولوی،‌ دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #614, Divan e Shams زَهرآب(۶۶) ز دستِ وی گر فرق کنم از مِی پس در رهِ جانْ جانم والـلَّه به مَجاز آمد (۶۶) زهرآب: آبِ زهرآلود -------------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۵۷۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1570 عاشقم بر قهر و بر لطفش به جِد بوالعَجَب، من عاشقِ این هر دو ضد مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #362 قبض دیدی چارهٔ آن قبض کن زآنکه سَرها جمله می‌روید زِ بُن بسط دیدی، بسطِ خود را آب دِه چون برآید میوه، با اصحاب دِه مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۷۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3734 چونکه قَبضی(۶۷) آیدت ای راهرو آن صَلاحِ توست، آتَش‌دل(۶۸) مشو (۶۷) قَبض: گرفتگی، دلتنگی و رنج (۶۸) آتش‌دل: دلسوخته، ناراحت و پریشان حال -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams اندیشه عیش بی‌حضورش ترسم که بدو رسد، نخواهم مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۵۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #557 رویِ نفسِ مطمئنّه در جسد زخمِ ناخن‌هایِ فکرت می‌کشد قرآن کریم، سورهٔ فجر (۸۹)، آیات ۲۷ و ۲۸ Quran, Al-Fajr(#89), Line #27-28 «يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ، ارْجِعِي إِلَىٰ رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً.» «اى روح آرامش يافته، راضی و مرضی به سوى پروردگارت بازگرد.» فکرتِ بد ناخنِ پُر زَهر دان می‌خراشد در تعمّق رویِ جان مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۴۷۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1475 این قدر گفتیم، باقی فکر کن فکر اگر جامد بُوَد، رو ذکر کن ذکر آرَد فکر را در اِهتزاز(۶۹) ذکر را خورشیدِ این افسرده ساز (۶۹) اِهتزاز: جنبیدن و تکان خوردنِ چیزی در جای خود -------------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۵۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3514 بر قرینِ خویش مَفزا در صِفت کآن فراق آرد یقین در عاقبت مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۳۱۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3316 از سخن‌گو‌یی مجو‌یید ارتفاع(۷۰) منتظر را بِهْ ز گفتن، استماع(۷۱) (۷۰) ارتفاع: بالا رفتن، والایی و رفعت جُستن (۷۱) استماع: شنیدن -------------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۱۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3218 دل نگه دارید ای بی‏‌حاصلان در حضورِ حضرتِ صاحب‌دلان‏ پیشِ اهل تن، ادب بر ظاهرست که خدا زیشان، نهان را ساتِرست(۷۲) پیشِ اهلِ دل، ادب بر باطن است زآنکه دلْشان بر سَرایر(۷۳)، فاطِن(۷۴) است‏ (۷۲) ساتر: پوشاننده، پنهان کننده (۷۳) سَرایر: رازها، نهانی‌ها، جمعِ سَریره (۷۴) فاطِن: دانا و زیرک -------------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۷۸۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3784 تشنه را دردِ سر آرد بانگِ رعد چون نداند کو کشاند ابرِ سعد چشمِ او مانده‌ست در جُویِ روان بی‌خبر از ذوقِ آبِ آسمان مَرْکبِ همّت سویِ اسباب راند از مُسبِّب لاجَرَم محروم ماند مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۴۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #140 بس دعاها کان زیان است و هلاک وز کرم می‏نشنود یزدان پاک مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۵۶۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1569 نالم و ترسم که او باور کند وز کرم آن جور را کمتر کند عاشقم بر قهر و بر لطفش به جِد بوالعَجَب، من عاشقِ این هر دو ضد مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۳۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #430 مُتّهم کن نفس خود را ای فتیٰ مُتّهم کم کن جزای عدل را توبه کن، مردانه سر آور به ره که فَمَنْ یَعْمَل بِمِثقالٍ یَرَه قرآن کریم، سورهٔ الزلزال (٩٩)، آیات ٧ و ٨ Quran, Al-Zalzala(#99), Line #7-8 «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ» (٧) «پس هر كس به وزن ذره‌اى نيكى كرده باشد آن را مى‌بيند.» «وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ» (٨) «و هر كس به وزن ذره‌اى بدى كرده باشد آن را مى‌بيند.» مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۴۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3145 ذرّه‌یی گر جهدِ تو افزون بود در ترازویِ خدا موزون بود مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams بی‌او ز برای عشرت من خورشید سبو کشد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۸۸۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1883, Divan e Shams بی‌ او نتوان رفتن، بی‌ او نتوان گفتن بی‌ او نتوان شِستن(۷۵)، بی‌ او نتوان خفتن (۷۵) شِستن: نشستن -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1570, Divan e Shams آن عِشرتِ(۷۶) نو که برگرفتیم پا دار که ما ز سَر گرفتیم (۷۶) عِشرت: شادی، طرب، زندگی، کامرانی -------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۸۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1827, Divan e Shams بادهٔ عام از برون، بادهٔ عارف از درون بوی دهان بیان کند، تو به زبان بیان مکن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams من مایه باده‌ام چو انگور جز ضربت و جز لگد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۶۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1678, Divan e Shams باده آنگه شود انگورِ تنم که بکوبد به لگد عَصّارم(۷۷) جان دهم زیرِ لگد چون انگور تا طرب‌ساز شود اسرارم گر چه انگور همه خون گرید که از این جور و جفا بیزارم پنبه در گوش کند کوبنده که من از جهل نمی‌افشارم گر تو انکار کنی، معذوری لیک من بوالحَکَمِ(۷۸) این کارم چون ز سعی و قدمم سَر کردی(۷۹) آنگهی شُکر کنی بسیارم (۷۷) عَصّار: کسی که شیرهٔ میوه یا روغن دانه بگیرد. (۷۸) بوالحَکَم: صاحب حکمت (۷۹) سَر کردن: سپری کردن، ساختن، سازش کردن -------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۴۶۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4466 عاشقان از بی‌مرادی‌هایِ خویش با‌خبر گشتند از مولایِ خویش بی‌مرادی شد قَلاووزِ(۸۰) بهشت حُفَّتِ الْجَنَّة شنو ای خوشْ‌سرشت حدیث «حُفَّتِ الْجَنَّةُ بِالْمَكَارِهِ وَحُفَّتِ النَّارُ بِالشَّهَوَاتِ.» «بهشت در چیزهای ناخوشایند پوشیده شده و دوزخ در شهوات.» (۸۰) قَلاووز: پیش‌آهنگ، پیشروِ لشکر -------------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۶۴۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3644 هست مهمانخانه این تَن ای جوان هر صباحی ضَیفِ(۸۱) نو آید دوان هین مگو کین مانْد اندر گردنم که هم‌ اکنون باز پَرَّد در عَدم هر چه آید از جهان غَیب‌وَش در دلت ضَیف‌ست، او را دار خَوش (۸۱) ضَیف: مهمان -------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4008 من عجب دارم زِ جویای صفا کاو رَمَد در وقتِ صیقل از جفا مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۲۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1524, Divan e Shams بلا را من علف بودم ز اوّل ولیک اکنون بلاها را بلایم مولوى، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۸۲۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #822 جمله عالَم زین غلط کردند راه کز عَدَم ترسند و، آن آمد پناه مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams وقت است که جان شویم خالص کاین زحمت کالبد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۶۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2627, Divan e Shams عاشق شو، و عاشق شو، بگذار زحیری(۸۲) سلطان‌بچه‌ای(۸۳) آخر، تا چند اسیری؟ (۸۲) زحیری: دل‌پیچه، ناله (۸۳) سلطان‌بچه: شاهزاده -------------- مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۶۱۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #613 وقتِ آن آمد که من عریان شوم نقش بگذارم، سراسر جان شوم ای عدوِّ شرم و اندیشه بیآ که دریدم پردهٔ شرم و حیا حدیث «اَلْحَیاءُ یَمْنَعُ الْایمان.» «شرم، بازدارندهٔ ایمان است.» مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۲۸۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3288 عقلِ تو قسمت شده بر صد مُهِمّ بر هزاران آرزو و طِمّ(۸۴) و رِمّ(۸۵ و ۸۶) جمع باید کرد اجزا را به عشق تا شوی خوش چون سمرقند و دمشق جَوجَوی(۸۷)، چون جمع گردی ز اِشتباه پس توان زد بر تو سِکّهٔ پادشاه (۸۴) طِمّ: دریا و آب فراوان (۸۵) رِمّ: زمین و خاک (۸۶) طِمّ و رِمّ: منظور از طِمّ و رِمّ در اینجا، آرزوهای دنیوی است. (۸۷) جَوجَو: یک ‌جو یک‌ جو و ذرّه‌ذرّه ------------------------- مجموع لغات: (۱) زحیری: دل‌پیچه، ناله (۲) سلطان‌بچه: شاهزاده (۳) زَمهریر: سرمای سخت (۴) زَحیر: ناله و زاری (۵) اثیر: آسمان، کُرۀ آتش که بالای کُرۀ هواست؛ در اینجا مراد هشیاریِ جسمی است. (۶) قوم زَحیر: مردم بیمار و آزاردهنده (۷) صُنع: آفرینش (۸) صانع: آفریدگار (۹) روشن‌دیدگی: روشن‌‌بینی (۱۰) عَنود: ستیزه‌گر (۱۱) اِستِکمال: به کمال رسانیدن، کمال خواهی (۱۲) دو اسبه تاختن: کنایه از شتاب کردن و به شتاب رفتن (۱۳) جَریده: یگانه، تنها (۱۴) مَنْظَر: جای نگریستن و نظر انداختن (۱۵) شُکر و صبر: در اینجا کنایه از نعمت و بلاست. (۱۶) گبر: کافر (۱۷) صُنع: آفرینش (۱۸) فَر: شکوهِ ایزدی (۱۹) مصنوع: آفریده، مخلوق (۲۰) اَحوَل: لوچ، دو‌بین (۲۱) مُفتی: فتوا دهنده (۲۲) ضَمان: تعهد کردن، به عهده گرفتن (۲۳) لا یُطاق: که تاب نتوان آوردن (۲۴) آسان بِجِه: به آسانی فرار کن (۲۵) ذُودَلال: صاحبِ ناز و کرشمه (۲۶) فَتیٰ: جوان، جوانمرد (۲۷) حَدید: آهن (۲۸) لایَجوز و یَجوز: جایز نیست و جایز است، روا نیست و رواست (۲۹) کَفیٰ بِاللهْ: خداوند کفایت می‌کند. (۳۰) جِرایَت: جیره، مزد (۳۱) مِثْقالَ ذَرَّةٍ یَرَهْ: به وزن ذرّه‌ای را خواهد دید. (۳۲) زَلّه: زلَّت، لغزش ‌(۳۳) نِکایَت: کُشتن یا مجروح کردن دشمن، انتقام، مجازات (۳۴) عَمیٰ: کور گردیدن، از بین رفتن تمام بینایی از هر دو چشم (۳۵) جِبایَت: باج گرفتن، جمع کردن باج و خراج (۳۶) وِصایَت: پند و اندرز و نصیحت، سفارش، وصیّت (۳۷) عَجُوز: پیرزن (۳۸) تعمّق: دوراندیشی و کنجکاوی، در اینجا به معنی دنباله‌روی از عقل جزیی است. (۳۹) عُقده: گره (۴۰) حَدَث: سرگین، مدفوع (۴۱) مُنتهی: به پایان رسیده، کمال یافته (۴۲) خَس: خار، خاشاک، پست و فرومایه (۴۳) رَشَد: به راهِ‌ راست رفتن (۴۴) می‌تَنَد: می‌گراید (۴۵) مُخْرِجُ‌الْحَیّ: بیرون آورندهٔ زنده (۴۶) پازهر: پادزهر (۴۷) حُقّه: صندوق (۴۸) قِدَم: دیرینگی، قدیم (مقابل حدوث) (۴۹) دَلو: سطل (۵۰) مستغنی: بی‌نیاز (۵۱) افواه: دهان‌ها (۵۲) طبله: صندوقچه (۵۳) تعظیم: بزرگداشت، به عظمتِ خداوند پی بردن (۵۴) مرحوم: کسی که مورد رحمت و شفقت قرار گیرد. (۵۵) اَیْقِنُوا: یقین پیدا کنید. (۵۶) لئیم: ناکس، فرومایه (۵۷) بَر: میوه (۵۸) لاجَرَم: به ناچار (۵۹) قوم زَحیر: مردم بیمار و آزاردهنده (۶۰) جَبّار: ستمگر، ظالم (۶۱) خاییدن: جویدن (۶۲) طُوق: گردنبند (۶۳) دریابار: کنارِ دریا، ساحلِ دریا (۶۴) اَخطار: خطرها (۶۵) رُدُّوا لَعادوا: اگر آنان به این جهان برگردانده شوند، دوباره به آنچه که از آن نهی شده‌اند، بازگردند. (۶۶) زهرآب: آبِ زهرآلود (۶۷) قَبض: گرفتگی، دلتنگی و رنج (۶۸) آتش‌دل: دلسوخته، ناراحت و پریشان حال (۶۹) اِهتزاز: جنبیدن و تکان خوردنِ چیزی در جای خود (۷۰) ارتفاع: بالا رفتن، والایی و رفعت جُستن (۷۱) استماع: شنیدن (۷۲) ساتر: پوشاننده، پنهان کننده (۷۳) سَرایر: رازها، نهانی‌ها، جمعِ سَریره (۷۴) فاطِن: دانا و زیرک (۷۵) شِستن: نشستن (۷۶) عِشرت: شادی، طرب، زندگی، کامرانی (۷۷) عَصّار: کسی که شیرهٔ میوه یا روغن دانه بگیرد. (۷۸) بوالحَکَم: صاحب حکمت (۷۹) سَر کردن: سپری کردن، ساختن، سازش کردن (۸۰) قَلاووز: پیش‌آهنگ، پیشروِ لشکر (۸۱) ضَیف: مهمان (۸۲) زحیری: دل‌پیچه، ناله (۸۳) سلطان‌بچه: شاهزاده (۸۴) طِمّ: دریا و آب فراوان (۸۵) رِمّ: زمین و خاک (۸۶) طِمّ و رِمّ: منظور از طِمّ و رِمّ در اینجا، آرزوهای دنیوی است. (۸۷) جَوجَو: یک ‌جو یک‌ جو و ذرّه‌ذرّه ---------------------------- ********************** تمام اشعار برنامه بر اساس فرمت سایت گنج نما برای جستجوی آسان مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams من جز احد صمد نخواهم من جز ملک ابد نخواهم جز رحمت او نبایدم نقل جز باده که او دهد نخواهم اندیشه عیش بی‌حضورش ترسم که بدو رسد نخواهم بی‌او ز برای عشرت من خورشید سبو کشد نخواهم من مایه باده‌ام چو انگور جز ضربت و جز لگد نخواهم از لذت زخم‌هاش جانم یک ساعت اگر رهد نخواهم وقت است که جان شویم خالص کاین زحمت کالبد نخواهم احمد گوید برای روپوش از احمد جز احد نخواهم مجموع همه است شمس تبریز حق است که من عدد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams من جز احد صمد نخواهم من جز ملک ابد نخواهم جز رحمت او نبایدم نقل جز باده که او دهد نخواهم اندیشه عیش بی‌حضورش ترسم که بدو رسد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۶۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2627, Divan e Shams عاشق شو و عاشق شو بگذار زحیری سلطان‌بچه‌ای آخر تا چند اسیری مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۱۲۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1122, Divan e Shams اندیشه را رها کن اندر دلش مگیر زیرا برهنه‌ای تو و اندیشه زمهریر اندیشه می‌کنی که رهی از زحیر و رنج اندیشه کردن آمد سرچشمه زحیر ز اندیشه‌ها برون دان بازار صنع را آثار را نظاره کن ای سخره اثیر آن کوی را نگر که پرد زو مصورات وآن جوی را کز او شد گردنده چرخ پیر مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2996 ساخت موسی قدس در باب صغیر تا فرود آرند سر قوم زحیر مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۴۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #348 چون جفا آری فرستد گوشمال تا ز نقصان وا روی سوی کمال چون تو وردی ترک کردی در روش بر تو قبضی آید از رنج و تبش آن ادب کردن بود یعنی مکن هیچ تحویلی از آن عهد کهن قرآن کریم، سورهٔ فرقان (۲۵)، آیهٔ ۷۰ Quran, Al-Furqaan(#25), Line #70 «إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا» «مگر آن كسان كه توبه كنند و ايمان آورند و كارهاى شايسته كنند. خدا گناهانشان را به نيكی‌ها بدل مى‌كند و خدا آمرزنده و مهربان است.» پیش از آن کین قبض زنجیری شود این که دل‌گیریست پاگیری شود مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۶۶۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2666, Divan e Shams به صد دستان به کار توست این باد تو را خود نیست خوی حق‌گزاری ازو یابی به آخر هر مرادی همو مستی دهد هم هوشیاری مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۷۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #762 پس در آ در کارگه یعنی عدم تا ببینی صنع و صانع را به هم کارگه چون جای روشن‌دیدگی است پس برون کارگه پوشیدگی است رو به هستی داشت فرعون عنود لاجرم از کارگاهش کور بود مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۱۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3212 هر که نقص خویش را دید و شناخت اندر استکمال خود دو اسبه تاخت مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۰۲۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2029, Divan e Shams ای مرغ آسمانی آمد گه پریدن وی آهوی معانی آمد گه چریدن ای عاشق جریده بر عاشقان گزیده بگذر ز آفریده بنگر در آفریدن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۲۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1227, Divan e Shams هر لحظه و هر ساعت یک شیوه نو آرد شیرین‌تر و نادرتر زآن شیوه پیشینش مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۳۵۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1359 ننگرم کس را و گر هم بنگرم او بهانه باشد و تو منظرم عاشق صنع توام در شکر و صبر عاشق مصنوع کی باشم چو گبر عاشق صنع خدا با فر بود عاشق مصنوع او کافر بود مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۰۵۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1058 کشت نو کارید بر کشت نخست این دوم فانی است و آن اول درست کشت اول کامل و بگزیده است تخم ثانی فاسد و پوسیده است مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۰۵۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1051 کار آن دارد که پیش از تن بده‌ست بگذر از اینها که نو حادث شده‌ست کار عارف راست کو نه احول است چشم او بر کشت‌های اول است‏ مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۵۳۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #530 گفت مفتی ضرورت هم تویی بی‌ضرورت گر خوری مجرم شوی ور ضرورت هست هم پرهیز به ور خوری باری ضمان آن بده مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #496 چون نباشد قوتی پرهیز به در فرار لا یطاق آسان بجه مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۲۶۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2260 جز به اندازه ضرورت زین مگیر تا نگردد غالب و بر تو امیر مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3214 علتی بتر ز پندار کمال نیست اندر جان تو ای ذودلال مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۱۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3219 در تگ جو هست سرگین ای فتی گرچه جو صافی نماید مر تو را مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۴۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3240 کرده حق ناموس را صد من حدید ای بسی بسته به بند ناپدید مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۳۷۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1373 ای شهان کشتیم ما خصم برون ماند خصمی زو بتر در اندرون‌‌ کشتن این کار عقل و هوش نیست شیر باطن سخره خرگوش نیست‌‌ مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۴۹۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #499, Divan e Shams لایجوز و یجوز تا اجلست علم عشاق را نهایت نیست بس بدی بنده را کفی بالله لیکش این دانش و کفایت نیست قرآن کریم، سورۀ نساء (۴) آیۀ ۴۵ Quran, An-Nisaa(#4), Line #45 «وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِأَعْدَائِكُمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَلِيًّا وَكَفَىٰ بِاللَّهِ نَصِيرًا.» «خدا دشمنان شما را بهتر مى‌شناسد و دوستى او شما را كفايت خواهد كرد و يارى او شما را بسنده است.» بی رهی ورنه در ره کوشش هیچ کوشنده بی ‌جرایت نیست چون که مثقال ذره یره است ذره‌یی زله بی‌نکایت نیست ذره‌یی خیر بی ‌گشادی نیست چشم بگشا اگر عمایت نیست قرآن کریم، سوره زلزال (۹۹)، آیات ۷ و ۸ Quran, Az-Zalzala(#99), Line #7-8 «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ.» «پس هر كس به وزن ذره‌اى نيكى كرده باشد آن را مى‌بيند.» «وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ.» «و هر كس به وزن ذرّه‌اى بدى كرده باشد آن را مى‌بيند.» هر نباتی نشانی آبست چیست کان را ازو جبایت نیست بس کن این آب را نشانیهاست تشنه را حاجت وصایت نیست مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۲۱۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3212 آب کم جو تشنگی آور به دست تا بجوشد آب از بالا و پست مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۶۵۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2650 که همی‌دانم یجوز و لایجوز خود ندانی تو یجوزی یا عجوز این روا و آن ناروا دانی و لیک تو روا یا ناروایی بین تو نیک مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۹۸۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2981, Divan e Shams زان مزد کار می‌نرسد مر تو را که تو پیوسته نیستی تو درین کار گه‌گهی مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۵۴۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2545 چون نکرد آن کار مزدش هست لا لیس للانسان الا ما سعی آیا کسی که کاری انجام نداده دستمزدی دارد مسلما ندارد زیرا برای آدمی نیست جز آنچه کوشد قرآن کریم، سوره نجم (۵٣)، آیه ٣٩ Quran, Al-Najm(#53), Line #39 «وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ.» «و اینکه: برای مردم پاداشی جز آنچه خود کرده‌اند نیست.» مولوی، دیوان شمس، ترجیعات، ترجیع شمارهٔ بیست و پنج Rumi (Molana Jalaleddin) Poem(Tarjiaat)#25, Divan e Shams این ره چنین دراز به یکدم میسرست این روضه دور نیست چو رهبر تو را رضاست مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۵۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #558 فکرت بد ناخن پر زهر دان می‌خراشد در تعمق روی جان تا گشاید عقده‌ٔ اشکال را در حدث کرده‌ست زرین بیل را عقده را بگشاده گیر ای منتهی عقده‌یی سخت‌ست بر کیسه تهی در گشاد عقده‌ها گشتی تو پیر عقده چندی دگر بگشاده گیر عقده‌ای کان بر گلوی ماست سخت که بدانی که خسی یا نیک‌بخت حل این اشکال کن گر آدمی خرج این کن دم اگر آدم‌دمی مولوى، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۴۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #549 چون ز مرده زنده بیرون می‌کشد هر که مرده گشت او دارد رشد چون ز زنده مرده بیرون می‌کند نفس زنده سوی مرگی می‌تند مرده شو تا مخرج‌الحی الصمد زنده‌یی زین مرده بیرون آورد قرآن کریم، سورهٔ انعام (۶)، آیهٔ ۹۵ Quran, Al-An’aam(#6), Line #95 «إِنَّ اللَّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَىٰ ۖ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ۚ ذَٰلِكُمُ اللَّهُ ۖ فَأَنَّىٰ تُؤْفَكُونَ» «خداست كه دانه و هسته را مى‌شكافد، و زنده را از مرده بيرون مى‌آورد و مرده را از زنده بيرون مى‌آورد. اين است خداى يكتا. پس، چگونه از حق منحرفتان مى‌كنند؟» مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۴۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3145 ذره‌یی گر جهد تو افزون بود در ترازوی خدا موزون بود مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #642 گرچه مشغولم چنان احمق نی‌ام که شکر افزون کشی تو از نی‎ام چون ببینی مر شکر را ز آزمود پس بدانی احمق و غافل که بود مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۵۳۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1532 بعد از این حرفی است پیچاپیچ و دور با سلیمان باش و دیوان را مشور مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۳۲۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1323 جز خضوع و بندگی و اضطرار اندرین حضرت ندارد اعتبار مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۷۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2734, Divan e Shams ای بی‌تو حرام زندگانی خود بی‌تو کدام زندگانی بی روی خوش تو زنده بودن مرگ است به نام زندگانی پازهر تویی و زهر دنیا دانه تو و دام زندگانی گوهر تو و این جهان چو حقه باده تو و جام زندگانی مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۵۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2152, Divan e Shams مشرق و مغرب ار روم ور سوی آسمان شوم نیست نشان زندگی تا نرسد نشان تو مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۹۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #697, Divan e Shams آن عشق جوان چو نوبهارت جز پیران را جوان ندارد تا چند نشان دهی خمش کن کان اصل نشان نشان ندارد بگذار نشان چو شمس تبریز آن شمس که او کران ندارد مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2842, Divan e Shams چه چگونه بد عدم را چه نشان نهی قدم را نگر اولین قدم را که تو بس نکو نهادی مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۲۷۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2279, Divan e Shams تخییل‌ها را آن صمد روزی حقیقت‌ها کند تا دررسد در زندگی اشکال گمراه آمده از چاه شور این جهان در دلو قرآن رو برآ ای یوسف آخر بهر توست این دلو در چاه آمده کی باشد ای گفت زبان من از تو مستغنی شده با آفتاب معرفت در سایه شاه آمده یا رب مرا پیش از اجل فارغ کن از علم و عمل خاصه ز علم منطقی در جمله افواه آمده مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams من جز احد صمد نخواهم من جز ملک ابد نخواهم مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ٢٨٠۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2804 خانه را من روفتم از نیک و بد خانه‌ام پرست از عشق احد هرچه بینم اندر او غیر خدا آن من نبود بود عکس گدا مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۶۲۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #625 عقل هر عطار کآگه شد از او طبله‌ها را ریخت اندر آب جو رو کزین جو برنیایی تا ابد لم یکن حقا له کفوا احد قرآن کریم، سورهٔ اخلاص (۱۱۲)، آیهٔ ۴ Quran, Al-Ikhlas(#112), Line #4 «وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ» «و نه هيچ كس همتاى اوست.» مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۷۷۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #773 از خدا غیر خدا را خواستن ظن افزونی‌ست و کلی کاستن مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۰۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3008 چیست تعظیم خدا افراشتن خویشتن را خوار و خاکی داشتن چیست توحید خدا آموختن خویشتن را پیش واحد سوختن گر همی‌خواهی که بفروزی چو روز هستی همچون شب خود را بسوز مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۱۰۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #4100 خواب چون در می‌رمد از بیم دلق خواب نسیان کی بود با بیم حلق لاتواخذ ان نسینا شد گواه که بود نسیان به وجهی هم گناه زآنکه استکمال تعظیم او نکرد ورنه نسیان در نیاوردی نبرد قرآن کریم، سورهٔ بقره (۲)، آیهٔ ۲۸۶ Quran, Al-Baqarah(#2), Line #286 «… رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا… .» «… اى پروردگار ما، اگر فراموش كرده‌ايم يا خطايى كرده‌ايم، ما را بازخواست مكن … .» مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۲۵۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2257 همچنین هر شهوتی اندر جهان خواه مال و خواه جاه و خواه نان هر یکی زینها تو را مستی کند چون نیابی آن خمارت می‌زند این خمار غم دلیل آن شده ست که بدان مفقود مستی‌ات بده‌ست مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۱۰۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #4105 همچو مستی کو جنایت‌ها کند گوید او معذور بودم من ز خود گویدش لیکن سبب ای زشتکار از تو بد در رفتن آن اختیار بیخودی نآمد به خود توش خواندی اختیارت خود نشد توش راندی مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۹۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #395 گفت مغلوب تو بودم مست تو دست من بربسته بود از دست تو نه که هر مغلوب شه مرحوم بود نه که الـمغلوب کالـمعدوم بود مگر نه اینست که هر که مقهور شاه حقیقت شود مورد رحمت قرار می‌گیرد و مگر نه اینست که هر که مغلوب شود گویی معدوم شده است گفت این مغلوب معدومی‌ست کو جز به نسبت نیست معدوم ایقنوا حضرت حق به داوود(ع) جواب فرمود درست است که تو مغلوب و مقهور من بودی اما هر مغلوبی معدوم مطلق نیست یقین پیدا کنید قرآن کریم، سورهٔ حِجر (۱۵)، آیهٔ ۹۹ Quran, Al-Hijr(#15), Line #99 «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ.» «و پروردگارت را پرستش کن، تا یقین (مرگ) تو را در رسد.» این چنین معدوم کو از خویش رفت بهترین هست‌ها افتاد و زفت او به نسبت با صفات حق فناست در حقیقت در فنا او را بقاست مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۹۶۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1961 بی‌نهایت حضرت است این بارگاه صدر را بگذار صدر توست راه مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۹۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2994 مر لئیمان را بزن تا سر نهند مر کریمان را بده تا بر دهند لاجرم حق هر دو مسجد آفرید دوزخ آنها را و اینها را مزید ساخت موسی قدس در باب صغیر تا فرود آرند سر قوم زحیر زآنکه جباران بدند و سرفراز دوزخ آن باب صغیر است و نیاز مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۴۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #544 ناز کردن خوش‌تر آید از شکر لیک کم خایش که دارد صد خطر ایمن‌آبادست آن راه نیاز ترک نازش گیر و با آن ره بساز مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۵۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #507 شاد از وی شو مشو از غیر وی او بهارست و دگرها ماه دی هر چه غیر اوست استدراج توست گرچه تخت و ملک توست و تاج توست قرآن کریم، سورهٔ اعراف (۷)، آیات ۱۸۱ و ۱۸۲ Quran, Al-A’raaf(#7), Line #181-182 «وَمِمَّنْ خَلَقْنَا أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَبِهِ يَعْدِلُون» «از آفريدگان ما گروهى هستند كه به حق راه مى‌نمايند و به عدالت رفتار مى‌كنند.» «وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ» «و آنان را كه آيات ما را دروغ انگاشتند، از راهى كه خود نمى‌دانند به تدريج خوارشان مى‌سازيم (به تدريج به لب پرتگاه می‌کشانیم)، (به تدريج به افسانهٔ من ذهنی می‌کشانیم).» شاد از غم شو که غم دام لقاست اندرین ره سوی پستی ارتقاست مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۵۷۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3573 تو خوش و خوبی و کان هر خوشی تو چرا خود منت باده ‌کشی تاج کرمناست بر فرق سرت طوق اعطیناک آویز برت مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams جز رحمت او نبایدم نقل جز باده که او دهد نخواهم مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۶۲۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3624 رحمتی بی‌علتی بی‌خدمتی آید از دریا مبارک ساعتی الـله الـله گرد دریابار گرد گرچه باشند اهل دریابار زرد مولوی،‌ دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۹۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2890, Divan e Shams سخن تلخ مگو ای لب تو حلوایی سر فروکن به کرم ای که بر این بالایی مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #33 پس کریم آنست کو خود را دهد آب حیوانی که ماند تا ابد باقیات الصالحات آمد کریم رسته از صد آفت و اخطار و بیم گر هزاران‌اند یک کس بیش نیست چون خیالات عدداندیش نیست مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ١٩۳۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1939 هر کجا دردی دوا آنجا رود هر کجا پستی است آب آنجا دود آب رحمت بایدت رو پست شو وآنگهان خور خمر رحمت مست شو رحمت اندر رحمت آمد تا به سر بر یکی رحمت فرو ما ای پسر مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۵۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3158 گویدش ردوا لعادوا کار توست ای تو اندر توبه و میثاق سست لیک من آن ننگرم رحمت کنم رحمتم پرست بر رحمت تنم ننگرم عهد بدت بدهم عطا از کرم این دم چو می‌خوانی مرا مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۳۰۹۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #3097 پس هماره روی معشوقه نگر این به‌دست توست بشنو ای پدر مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۶۲۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1620, Divan e Shams چه شکرفروش دارم که به من شکر فروشد که نگفت عذر روزی که برو شکر ندارم مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #627 گفت گل سنگ ترازوی من است گر تو را میل شکر بخریدن است مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۶۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #642 گرچه مشغولم چنان احمق نی‌ام که شکر افزون کشی تو از نی‎ام چون ببینی مر شکر را ز آزمود پس بدانی احمق و غافل که بود مولوی،‌ دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #614, Divan e Shams زهرآب ز دست وی گر فرق کنم از می پس در ره جان جانم والـله به مجاز آمد مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۵۷۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1570 عاشقم بر قهر و بر لطفش به جد بوالعجب من عاشق این هر دو ضد مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #362 قبض دیدی چاره آن قبض کن زآنکه سرها جمله می‌روید ز بن بسط دیدی بسط خود را آب ده چون برآید میوه با اصحاب ده مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۷۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3734 چونکه قبضی آیدت ای راهرو آن صلاح توست آتش‌دل مشو مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams اندیشه عیش بی‌حضورش ترسم که بدو رسد نخواهم مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۵۵۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #557 روی نفس مطمئنه در جسد زخم ناخن‌های فکرت می‌کشد قرآن کریم، سورهٔ فجر (۸۹)، آیات ۲۷ و ۲۸ Quran, Al-Fajr(#89), Line #27-28 «يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ، ارْجِعِي إِلَىٰ رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً.» «اى روح آرامش يافته، راضی و مرضی به سوى پروردگارت بازگرد.» فکرت بد ناخن پر زهر دان می‌خراشد در تعمق روی جان مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۴۷۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1475 این قدر گفتیم باقی فکر کن فکر اگر جامد بود رو ذکر کن ذکر آرد فکر را در اهتزاز ذکر را خورشید این افسرده ساز مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۵۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3514 بر قرین خویش مفزا در صفت کآن فراق آرد یقین در عاقبت مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۳۱۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3316 از سخن‌گو‌یی مجو‌یید ارتفاع منتظر را به ز گفتن استماع مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۲۱۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3218 دل نگه دارید ای بی‏‌حاصلان در حضور حضرت صاحب‌دلان‏ پیش اهل تن ادب بر ظاهرست که خدا زیشان نهان را ساترست پیش اهل دل ادب بر باطن است زآنکه دلشان بر سرایر فاطن است‏ مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۷۸۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3784 تشنه را درد سر آرد بانگ رعد چون نداند کو کشاند ابر سعد چشم او مانده‌ست در جوی روان بی‌خبر از ذوق آب آسمان مرکب همت سوی اسباب راند از مسبب لاجرم محروم ماند مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۴۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #140 بس دعاها کان زیان است و هلاک وز کرم می‏نشنود یزدان پاک مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۵۶۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1569 نالم و ترسم که او باور کند وز کرم آن جور را کمتر کند عاشقم بر قهر و بر لطفش به جد بوالعجب من عاشق این هر دو ضد مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۳۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #430 متهم کن نفس خود را ای فتی متهم کم کن جزای عدل را توبه کن مردانه سر آور به ره که فمن یعمل بمثقال یره قرآن کریم، سورهٔ الزلزال (٩٩)، آیات ٧ و ٨ Quran, Al-Zalzala(#99), Line #7-8 «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ» (٧) «پس هر كس به وزن ذره‌اى نيكى كرده باشد آن را مى‌بيند.» «وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ» (٨) «و هر كس به وزن ذره‌اى بدى كرده باشد آن را مى‌بيند.» مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۴۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3145 ذره‌یی گر جهد تو افزون بود در ترازوی خدا موزون بود مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams بی‌او ز برای عشرت من خورشید سبو کشد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۸۸۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1883, Divan e Shams بی‌ او نتوان رفتن بی‌ او نتوان گفتن بی‌ او نتوان شستن بی‌ او نتوان خفتن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1570, Divan e Shams آن عشرت نو که برگرفتیم پا دار که ما ز سر گرفتیم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۸۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1827, Divan e Shams باده عام از برون باده عارف از درون بوی دهان بیان کند تو به زبان بیان مکن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams من مایه باده‌ام چو انگور جز ضربت و جز لگد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۶۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1678, Divan e Shams باده آنگه شود انگور تنم که بکوبد به لگد عصارم جان دهم زیر لگد چون انگور تا طرب‌ساز شود اسرارم گر چه انگور همه خون گرید که از این جور و جفا بیزارم پنبه در گوش کند کوبنده که من از جهل نمی‌افشارم گر تو انکار کنی معذوری لیک من بوالحکم این کارم چون ز سعی و قدمم سر کردی آنگهی شکر کنی بسیارم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۴۶۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4466 عاشقان از بی‌مرادی‌های خویش با‌خبر گشتند از مولای خویش بی‌مرادی شد قلاووز بهشت حفت الجنه شنو ای خوش‌سرشت حدیث «حُفَّتِ الْجَنَّةُ بِالْمَكَارِهِ وَحُفَّتِ النَّارُ بِالشَّهَوَاتِ.» «بهشت در چیزهای ناخوشایند پوشیده شده و دوزخ در شهوات.» مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۶۴۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3644 هست مهمانخانه این تن ای جوان هر صباحی ضیف نو آید دوان هین مگو کین ماند اندر گردنم که هم‌ اکنون باز پرد در عدم هر چه آید از جهان غیب‌وش در دلت ضیف‌ست او را دار خوش مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4008 من عجب دارم ز جویای صفا کاو رمد در وقت صیقل از جفا مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۲۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1524, Divan e Shams بلا را من علف بودم ز اول ولیک اکنون بلاها را بلایم مولوى، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۸۲۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #822 جمله عالم زین غلط کردند راه کز عدم ترسند و آن آمد پناه مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۵۷۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1578, Divan e Shams وقت است که جان شویم خالص کاین زحمت کالبد نخواهم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۶۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2627, Divan e Shams عاشق شو و عاشق شو بگذار زحیری سلطان‌بچه‌ای آخر تا چند اسیری مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۶۱۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #613 وقت آن آمد که من عریان شوم نقش بگذارم سراسر جان شوم ای عدو شرم و اندیشه بیآ که دریدم پرده شرم و حیا حدیث «اَلْحَیاءُ یَمْنَعُ الْایمان.» «شرم، بازدارندهٔ ایمان است.» مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۲۸۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3288** عقل تو قسمت شده بر صد مهم بر هزاران آرزو و طم و رم جمع باید کرد اجزا را به عشق تا شوی خوش چون سمرقند و دمشق جوجوی چون جمع گردی ز اشتباه پس توان زد بر تو سکه پادشاه
Tags 963

Comments

Be the first to comment

Parviz Shahbazi
Ganje Hozour Program #963
برنامه شماره ۹۶۳ گنج حضور
Category:
برنامه های تصویری گنج حضور
برنامه های تصویری ۱۰۰۰ - ۹۰۱
Views: 5,232
Submitted by: , May 24 2023

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #959
برنامه شماره ۹۵۹ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #952
برنامه شماره ۹۵۲ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #967
برنامه شماره ۹۶۷ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #918
برنامه شماره ۹۱۸ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #978
برنامه شماره ۹۷۸ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #968
برنامه شماره ۹۶۸ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #934
برنامه شماره ۹۳۴ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #939
برنامه شماره ۹۳۹ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #989
برنامه شماره ۹۸۹ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #942
برنامه شماره ۹۴۲ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Programs #1000
برنامه شماره ۱۰۰۰ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #951
برنامه شماره ۹۵۱ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #944
برنامه شماره ۹۴۴ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #911
برنامه شماره ۹۱۱ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #935
برنامه شماره ۹۳۵ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #956
برنامه شماره ۹۵۶ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #921
برنامه شماره ۹۲۱ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #950
برنامه شماره ۹۵۰ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #917
برنامه شماره ۹۱۷ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #993
برنامه شماره ۹۹۳ گنج حضور

BOOKMARK VIDEO/AUDIO:

حمایت گنج حضور

بیننده عزیز برنامه گنج حضور:

با سلام و احوالپرسی، با تشکر و قدردانی ازشما که این برنامه را تماشا می کنید، از شما تقاضا داریم که عضو خانواده گنج حضور شوید و به هر اندازه که می توانید و می خواهید این برنامه و تلویزیون را ،هر ماهه، حمایت مالی کنید. لطفاً به این امر مهم توجه فرمایید که برای ادامه خدمات فرهنگی این تلویزیون حمایت مالی اشخاصی که از آن استفاده می کنند، ضروری است. این تلویزیون منبع دیگری برای درآمد ندارد. لطفاً تصمیم خود را در این مورد به ایمیل: support@parvizshahbazi.com اطلاع دهید.

در صورت لزوم با ‍پشتیبانی گنج حضور با شماره 001-438-686-7580 تماس بگیرید.

حمایت مالی به روشهای آسان زیر امکان پذیر است:

۱- از طریق کردیت کارت و Paypal

۲- از طریق دادن کردیت کارت خودتان به ما، تا هر ماهه به مقداری که شما می خواهید، بعنوان حق عضویت، چارج شود.

۳- از طریق فرستادن چک به آدرس زیر:

Parviz Shahbazi

P.O. Box 745 Woodland Hills, CA

91365 USA.

۴- از طریق فرستادن پول نقد به حساب بانکی گنج حضور، از تمام نقاط دنیا غیر از ایران، یا واریز (Deposit) کردن از نقاط مختلف آمریکا یا کانادا، به شرح زیر:

WELLS FARGO BANK

6001 Topanga Canyon Blvd
Woodland Hills, CA

91367 USA.

Beneficiary Name: TREASURE OF PRESENCE FOUNDATION, INC.

Account #: 9375957264 Routing: 121000248

Swift #WFBIUS6S