بود لقمان بنده‌شکلی خواجه‌ای

بندگی بر ظاهرش دیباجه‌ای

چون رود خواجه به جای ناشناس

در غلام خویش پوشاند لباس

او بپوشد جامه‌های آن غلام

مر غلام خویش را سازد امام

در پیش چون بندگان در ره شود

تا نباید زو کسی آگه شود

گوید ای بنده تو رو بر صدر شین

من بگیرم کفش چون بندهٔ کهین

تو درشتی کن مرا دشنام ده

مر مرا تو هیچ توقیری منه

ترک خدمت خدمت تو داشتم

تا به غربت تخم حیلت کاشتم

خواجگان این بندگیها کرده‌اند

تا گمان آید که ایشان بنده‌اند

چشم‌پر بودند و سیر از خواجگی

کارها را کرده‌اند آمادگی

وین غلامان هوا بر عکس آن

خویشتن بنموده خواجهٔ عقل و جان

آید از خواجه ره افکندگی

ناید از بنده به غیر بندگی

پس از آن عالم بدین عالم چنان

تعبیتها هست بر عکس این بدان

خواجهٔ لقمان ازین حال نهان

بود واقف دیده بود از وی نشان

راز می‌دانست و خوش می‌راند خر

از برای مصلحت آن راه‌بر

مر ورا آزاد کردی از نخست

لیک خشنودی لقمان را بجست

زانک لقمان را مراد این بود تا

کس نداند سر آن شیر و فتی

چه عجب گر سر ز بد پنهان کنی

این عجب که سر ز خود پنهان کنی

کار پنهان کن تو از چشمان خود

تا بود کارت سلیم از چشم بد

خویش را تسلیم کن بر دام مزد

وانگه از خود بی ز خود چیزی بدزد

می‌دهند افیون به مرد زخم‌مند

تا که پیکان از تنش بیرون کنند

وقت مرگ از رنج او را می‌درند

او بدان مشغول شد جان می‌برند

چون به هر فکری که دل خواهی سپرد

از تو چیزی در نهان خواهند برد

هرچه اندیشی و تحصیلی کنی

می در آید دزد از آن سو کایمنی

پس بدان مشغول شو کان بهترست

تا ز تو چیزی برد کان کهترست

بار بازرگان چو در آب اوفتد

دست اندر کالهٔ بهتر زند

چونک چیزی فوت خواهد شد در آب

ترک کمتر گوی و بهتر را بیاب