Parviz Shahbazi

Ganje Hozour Program #948

برنامه شماره ۹۴۸ گنج حضور

Currently 3.86/5
1
2
3
4
5

out of 198 votes

Comments (0)

Set Stream Quality

دانلود برنامه با کیفیت بالا دانلود برنامه با کیفیت پایین



Support Ganje Hozour (حمایت از گنج حضور)
Link to this video/audio
Description برنامه شماره ۹۴۸ گنج حضور اجرا: پرویز شهبازی ۱۴۰۱ تاریخ اجرا: ۳۱ ژانویه ۲۰۲۳ -۱۲ بهمن برای دستیابی به فایل پادکست برنامه ۹۴۸ بر روی این لینک کلیک کنید. برای دانلود فایل صوتی برنامه ۹۴۸ با فرمت mp3 بر روی این لینک کلیک کنید. PDF متن نوشته شده برنامه با فرمت تمام اشعار این برنامه با فرمت PDF نسخه ریز مناسب پرینت تمام اشعار این برنامه با فرمت PDF نسخه درشت PDF متن نوشته شده بخش تلفنی برنامه با فرمت خوانش تمام ابیات این برنامه - فایل صوتی خوانش تمام ابیات این برنامه - فایل تصویری فلوچارت مطرح شده در برنامه ۹۴۸ (نسخه‌ی مناسب پرینت رنگی) فلوچارت مطرح شده در برنامه ۹۴۸ (نسخه‌ی مناسب پرینت سیاه و سفید) برای دستیابی به اطلاعات مربوط به جبران مالی‌ بر روی این لینک کلیک کنید. مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams خیزید مخسپید که نزدیک رسیدیم آوازِ خروس و سگِ آن کوی شنیدیم والله که نشانهایِ قرویِ(۱) دهِ یار است آن نرگس و نسرین و قَرَنفُل(۲) که چریدیم از ذوقِ چراگاه و ز اشتابِ چریدن وز حرص، زبان و لب و پدفوز(۳) گزیدیم چون تیر پریدیم و بسی صید گرفتیم گرچه چو کمان از زهِ احکام خمیدیم ما عاشقِ مستیم، به صد تیغ نگردیم شیریم که خونِ دلِ فَغفور(۴) چشیدیم مستانِ الستیم، بجز باده ننوشیم بر خوانِ جهان نی ز پیِ آش و ثَریدیم(۵) حق داند و حق دید که در وقتِ کشاکش از ما چه کشیدند و از ایشان چه کشیدیم خیزید، مخسپید که هنگامِ صبوح است استارهٔ روز(۶) آمد و آثار بدیدیم شب بود و همه قافله محبوسِ رِباطی(۷) خیزید کز آن ظلمت و آن حبس رهیدیم خورشید رسولان بفرستاد در آفاق(۸) کاینک یَزَکِ(۹) مشرق و ما جَیشِ(۱۰) عَتیدیم(۱۱) هین، رو به شَفَق(۱۲) آر اگر طایرِ(۱۳) روزی کز سویِ شفق چون نَفَسِ صبح دمیدیم هرکس که رسولیِّ شفق را بِشِناسد ما نیز در اظهار بَرو فاش و پدیدیم و آن کس که رسولیِّ شفق را نپذیرد هم محرمِ ما نیست، بَرو پرده تنیدیم خفاش نپذرفت فرو دوخت ازو چشم ما پردهٔ آن دوخته را هم بدریدیم تریاقِ(۱۴) جهان دید و گمان برد که زهر است ای مژده دلی را که ز پندار خریدیم خامش کن تا واعظِ خورشید بگوید کو بر سرِ منبر شد و ما جمله مریدیم (۱) قَرْوْ: جوی آب، علایم پیدا شدن و کشف شدن. قُرو: گلزار (۲) قَرَنفُل: گل میخک (۳) پَدفوز: گرداگرد دهان (۴) فَغفور: لقب پادشاهان چین (۵) ثَرید: آبگوشت (۶) استارهٔ روز: کنایه از خورشید (۷) رِباط: کاروانسرا (۸) آفاق: کرانه‌های آسمان، جهان هستی، وجود (۹) یَزَک: پیش‌قراول و مقدمهٔ لشکر (۱۰) جیش: لشکر (۱۱) عَتید: مهیّا، آماده (۱۲) شَفَق: سرخی هنگام طلوعِ خورشید (۱۳) طایر: پرواز کننده، پرنده (۱۴) تریاق: پادزهر، نوش‌دارو ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams خیزید مخسپید که نزدیک رسیدیم آوازِ خروس و سگِ آن کوی شنیدیم والله که نشانهایِ قرویِ دهِ یار است آن نرگس و نسرین و قَرَنفُل که چریدیم از ذوقِ چراگاه و ز اشتابِ چریدن وز حرص، زبان و لب و پدفوز گزیدیم مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۵۴۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #1549 خُطوتَیْنی(۱۵) بود این رَه تا وِصال مانده‌ام در رَه ز شَستَت(۱۶) شصت سال این راه تا وصال به معشوق دو قدم بیشتر فاصله ندارد، درحالیکه من در این راه شصت سال است که از کمند وصال تو دور مانده ام. (۱۵) خُطوتَیْن: دو قدم، دو گام؛ بایزید نیز خُطوتَیْن را اینگونه بیان می‌کند: هر چه هست در دو قدم حاصل آید که یکی بر نصیب‌های خود نهد و یکی بر فرمان‌های حق. آن یک قدم را بردارد و آن دیگر بر جای بدارد. (۱۶) شَست: قلّاب ماهیگیری ---------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ١٩۵٧ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1957 ترس و نومیدیت دان آوازِ غول می‌کَشَد گوشِ تو تا قَعْرِ سُفول(۱۷) هر ندایی که تو را بالا کشید آن ندا می‌دان که از بالا رسید هر ندایی که تو را حرص آورد بانگِ گرگی دان که او مَردُم دَرَد (۱۷) سُفول: پستی ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۵۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #652, Divan e Shams دانی که در این کوی رضا بانگِ سگان چیست؟ تا هر که مُخَنَّث(۱۸) بُوَد آنش بِرَمانَد حاشا ز سواری که بُوَد عاشقِ این راه که بانگِ سگِ کوی دلش را بِطَپانَد(۱۹) (۱۸) مُخَنَّث: ترسو (۱۹) طَپیدن: لرزیدن، بی‌آرام شدن، بی‌قراری کردن ---------- مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۳۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2237 خوابِ خرگوش و سگ اندر پی خطاست خواب، خود در چشمِ ترسنده کجاست؟ مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۶۳۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #638 یک سگ است، و در هزاران می‌‏رود هرکه در وَی رفت، او او می‌‏شود هر که سَردت کرد، می‏دان کو در اوست دیو، پنهان گشته اندر زیرِ پوست‏ مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4053 نفس و شیطان، هر دو یک‌ تن بوده‌اند در دو صورت خویش را بنموده‌اند چون فرشته و عقل، که ایشان یک بُدند بهرِ حکمت‌هاش دو صورت شدند دشمنی داری چنین در سِرِّ خویش مانعِ عقل‌ست و، خصمِ جان و کیش مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۳۴۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1344, Divan e Shams دم او جان دَهَدَت رو ز نَفَخْتُ بپذیر کارِ او کُنْ فَیکون‌ است نه موقوفِ علل مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۲۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2820, Divan e Shams هله ای دل به سما رو، به چراگاهِ خدا رو به چراگاهِ ستوران(۲۰) چو یکی چند چَریدی تو همه طمْع بر آن نِه، که دَرو نیست امیدت که ز نومیدیِ اوّل تو بدین سوی رسیدی (۲۰) ستور: چهارپا ---------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #468 جُز توکّل جز که تسلیمِ تمام در غم و راحت همه مکرست و دام مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۵۷۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #577 جز که تسلیم و رضا کو چاره‌ای؟ در کفِ شیرِ نرِ خون‌خواره‌ای مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۶۸۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #688 بازگَرد از هست، سویِ نیستی طالبِ رَبّی و ربّانیستی(۲۱) (۲۱) ربّانی: خداپرست، عارف ---------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۶۹۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #690 کارگاهِ صُنعِ(۲۲) حق، چون نیستی است پس بُرونِ کارگه بی‌قیمتی است (۲۲) صُنع: آفرینش، آفریدن ---------- مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۴۵۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #1456 هین قُمِ اللَّیْلَ که شمعی ای هُمام شمع اندر شب بُوَد اندر قیام قرآن كريم، سورهٔ مُزَّمِّل (۷۳)، آيات ۱ و ۲ Quran, Al-Muzzammil(#73), Line #1-2 «يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ،(١) قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلً.(٢)» «اى جامه فکرت بر خود پيچيده،(١) شب ذهن را بیدار و هشیار بمان، مگر اندكى را.(٢)» مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۴۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #1453 خوانْد مُزَّمِّل نَبی را زین سبب که بُرون آی از گلیم ای بُوالْهَرَب(۲۳) از اینرو خداوند، پیامبر را «گلیم به خود پیچیده» خواند و بدو خطاب کرد که: ای گُریزان از خلایق، از گلیمِ خلوت و انزوا بیرون‌ آ. (۲۳) بُوالْهَرَب: گریزان ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۰۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1053 نفست اژدرهاست، او کی مُرده است؟ از غم و بی‌آلتی افسرده است مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۲۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #1234 توبه کن، بیزار شو از هر عَدو(۲۴) کو ندارد آبِ کوثر در کدو (۲۴) عَدو: دشمن ---------- مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۱۴۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2146 بر کنارِ بامی ای مستِ مُدام پست بنشین یا فرود آ، وَالسَّلام هر زمانی که شدی تو کامران آن دَمِ خوش را کنارِ بام دان مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۲۸۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #1282 چونکه چشمش را گشاید امرِ قُمْ(۲۵) پس بخندد چون سحر بارِ دُوُم (۲۵) قُمْ: برخیز ---------- قرآن كريم، سورهٔ مدثر (۷۴)، آيات ۱ و ۲ Quran, Al-Muddaththir(#74), Line #1-2 «يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ،(١) قُمْ فَأَنْذِرْ.(٢)» «اى جامه فکرت در سر كشيده،(١) برخيز و هشدار ده.(٢)» مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1482, Divan e Shams چون در عدم آییم و سر از یار برآریم از سنگِ سیه نعرهٔ اقرار برآریم قرآن کریم، سورهٔ بقره (۲)، آیهٔ ۱۵۶ Quran, Al-Baqarah(#2), Line #156 «الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلـَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ.» «كسانى كه چون مصيبتى به آنها رسيد گفتند: «ما از آنِ خدا هستيم و به او بازمى‌گرديم.»» مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1482, Divan e Shams بر کارگهِ دوست چو بر کار نشینیم مر جمله جهان را همه از کار برآریم گلزارِ رخِ دوست چو بی‌پرده ببینیم صد شعله ز عشق از گل و گلزار برآریم مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۴۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1468 جمله استادان پیِ اظهارِ کار نیستی جویند و جایِ اِنکسار(۲۶) لاجَرَم استادِ استادان صَمَد(۲۷) کارگاهش نیستیّ و لا بُوَد هر کجا این نیستی افزون‌تر است کارِ حق و کارگاهش آن سَر است (۲۶) اِنکسار: شکسته‌شدن، شکستگی؛ مَجازاً خضوع و فروتنی (۲۷) صَمَد: بی‌نیاز و پاینده، از صفاتِ خداوند ---------- عطار، منطق‌الطیر، فی التوحید باری تعالی جل و علا، حکایت عیاری که اسیر نان و نمک خورده را نکشت تو مباش اصلا، کمال این است و بس تو ز تو لا شو، وصال این است و بس مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۹۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #295 هر که را مُشکِ نصیحت سود نیست لاجَرَم با بُویِ بَد خُو کردنی‌ست مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۹۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #297 کِرم کو زاده است در سِرگین، اَبَد می‌نگرداند به عنبر، خُویِ خَود چون نَزَد بر وی نثارِ رَشِّ(۲۸) نور او همه جسم است، بی‌دل چون قُشور(۲۹) ور زِ رَشِّ نور، حق قسمیش داد هم‌چو رسمِ مِصر، سِرگین مرغ‌ زاد (۲۸) رَشّ: پاشیدن (۲۹) قُشور: جمع قِشر به معنی پوست ---------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۰۶۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2063 تا به دیوارِ بلا نآید سَرش نشنود پندِ دل آن گوشِ کرش مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۶۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2264 پند گفتن با جَهولِ(۳۰) خوابناک تخم افگندن بُوَد در شوره‌خاک (۳۰) جَهول: نادان ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۸۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #582, Divan e Shams خُنُک جانی که بر بامَش همی چوبَک زَنَد(۳۱) امشب شود همچون سَحَر خندان، عَطایِ بی ‌عدد بیند (۳۱) چوبَک زدن: پاسبانی کردن، نگهبانی کردن ---------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #760 حق، فِشانْد آن نور را بر جانها مُقبِلان(۳۲) برداشته دامانها وآن نثارِ نور را او یافته روی، از غیرِ خدا برتافته هر که را دامانِ عشقی نا بُده ز آن نثارِ نور، بی‌بهره شده حدیث «إِنَّ اللهَ تَعالیٰ خَلَقَ خَلْقَهُ فِی ظُلْمَةٍ فَاَلْقٰى عَلَيْهِمْ مِنْ نُورِهِ. فَمَنْ أَصَابَهُ مِنْ ذٰلِکَ النُّورِ اهْتَدَىٰ وَ مَنْ اَخْطَأَهُ ضَلَّ.» «همانا خداوندِ بلند مرتبه، آفریدگان را در تاریکی بیآفرید. پس روشنیِ خود را بر آنان بتابانید. هر که را آن نور، برخورَد به راه راست آید، و هر که را آن نور برنخورَد به گمراهی رود.» (۳۲) مُقبِل: نیک‌بخت ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۳۶۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2363 کورم از غیر خدا، بینا بدو مقتضایِ(۳۳) عشق این باشد بگو (۳۳) مقتضا: لازمه، اقتضا شده ---------- مولوی، دیوان شمس، رباعیات، رباعی شمارهٔ ۹۷۳ Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Robaaiaat)# 973, Divan e Shams یک شب چو ستاره گر نَخُسپی تا روز درتابَد این چنین مهِ جان‌افروز(۳۴) در تاریکیست آبِ حیوان، تو مَخُسپ شاید که شبی در آب اندازی پوز(۳۵-۳۶) (۳۴) جان‌افروز: نشاط ‌آورنده، تازه ‌کننده و روشن ‌کنندۀ جان. (۳۵) پوز: دور و بر دهان، دهان (۳۶) پوز در آب انداختن: آب خوردن، سیراب شدن ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۹۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3996 پیشتر از واقعه(۳۷)، آسان بُوَد در دلِ مردم، خیال نیک و بَد چون درآید اندرونِ کارزار(۳۸) آن زمان گردد بر آن کس کار، زار چون نه شیری، هین مَنه تو پای، پیش کآن‌ اَجَل گُرگ است و، جانِ توست، میش ور ز اَبدالیّ(۳۹) و، میشَت شیر شد ایمن آ، که مرگِ تو سرزیر(۴۰) شد کیست اَبْدال، آنکه او مُبْدَل(۴۱) شود خمرش(۴۲) از تبدیلِ یزدان، خَل(۴۳) شود لیک مستی، شیرگیری وز گمان شیر پنداری تو خود را هین مران گفت حق ز اهلِ نفاقِ ناسَدید(۴۴) بَأسُهُمْ مٰابَیْنَهُمْ بَأسٌ شَدید خداوند دربارهٔ اهل نفاق که مردمی ناراست‌اند، فرمود: آنان در جمع خود دلاوری و شجاعت زیاد اظهار می کنند. قرآن کریم، سورهٔ حشر (۵۹)، آیهٔ ۱۴ Quran, Al-Hashr(#59), Line #14 «… بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ ۚ…» «…به همدیگر اظهار شجاعت می‌کنند…» (۳۷) واقعه: حادثه، پیکار (۳۸) کارزار:‌ میدان جنگ، جنگ ‌و جدال، پیکار، نبرد (۳۹) اَبدال: مردم شریف، صالح، و نیکوکار، مردان خدا (۴۰) سرزیر: مغلوب، سرازیر، سرنگون (۴۱) مُبدَل: عوض‌شده، تبدیل‌شده (۴۲) خَمر: شراب (۴۳) خَل: سرکه (۴۴) ناسَدید: ناراست، نادرست ---------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۴۵۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3457 اسم خواندی، رو مُسَمّی(۴۵) را بجو مَه به بالا دان، نه اندر آبِ جُو (۴۵) مُسَمّی: نامیده شده، نام کرده شده ، صاحبِ نام ---------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۰۸۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3087 ای ز غم مُرده که دست از نان تهیست چون غفورست و رحیم، این ترس چیست‏؟ مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۰۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4003 در میانِ همدگر مردانه‌اند در غزا چون عورتانِ(۴۶) خانه‌اند گفت پیغمبر، سپهدارِ غُیوب(۴۷) لاشُجاعَه یاٰ فَتیٰ قَبْلَ الْحُروب حضرت رسول، که سردار و سپهسالار جهان غیب است، فرموده است: ای جوان، پیش از جنگ، شجاعت مفهومی ندارد. (۴۶) عورتان: زنان (۴۷) غُیوب: جمع غیب، غایب شدن، ناپدید شدن ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2102, Divan e Shams شَشَه(۴۸) می‌گیر و روزِ عاشورا تو نتانی به کربلا بودن (۴۸) شَشَه: شش روز اوّل بعد از عید فطر ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۰۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4005 وقتِ لافِ غَزْو(۴۹)، مستان کف کنند وقتِ جوش‌ جنگ‌، چون کفْ بی‌فنند وقتِ ذکر غَزْو، شمشیرش دراز وقت کَرّ و فَرّ(۵۰) تیغش چون پیاز وقت اندیشه، دلِ او زخم‌جُو پس به یک سوزن تهی شد خیکِ او من عجب دارم ز جُویایِ صفا کو رَمَد در وقتِ صیقل از جَفا عشق چون دعوی، جَفا دیدن گواه چون‌ گواهت ‌نیست، ‌شد دعوی تباه چون‌ گواهت خواهد این ‌قاضی، مَرَنج بوسه دِه بر مار، تا یابی تو گنج آن جَفا با تو نباشد ای پسر بلکه با وصفِ بدی، اندر تو در بر نَمَد، چوبی که آن را مرد زد بر نمد آن را نزد، بر گرد زد گر بزد مر اسب را آن کینه‌ کَش(۵۱) آن نزد بر اسب، زد بر سُکْسُکش(۵۲) تا ز سُکْسُک وارَهَد خوش‌پی(۵۳) شود شیره را زندان کنی تا مِی شود (۴۹) غَزْو: جنگ کردن، جنگاوری (۵۰) کَرّ و فَرّ: جنگ و گریز (۵۱) کینه کش: انتقام‌جو، انتقام‌گیرنده (۵۲) سُکسُک: اسبی که تند حرکت کند و ضمن راه رفتن خود را سخت بجنباند به طوری که سوار دچار تکان‌های شدید شود، اسبی که بد راه برود، اسب تیزرو، ضدِّ راهوار (۵۳) خوشْ‌پَی: خوش رفتار و راهوار، خوش‌خو ---------- مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۵۴۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #1549 خُطوتَیْنی(۵۴) بود این رَه تا وِصال مانده‌ام در رَه ز شَستَت(۵۵) شصت سال این راه تا وصال به معشوق دو قدم بیشتر فاصله ندارد، درحالیکه من در این راه شصت سال است که از کمند وصال تو دور مانده‌ام. (۵۴) خُطوتَیْن: دو قدم، دو گام؛ بایزید نیز خُطوتَیْن را اینگونه بیان می‌کند: هر چه هست در دو قدم حاصل آید که یکی بر نصیب‌های خود نهد و یکی بر فرمان‌های حق. آن یک قدم را بردارد و آن دیگر بر جای بدارد. (۵۵) شَست: قلّاب ماهیگیری ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۱۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4015 گفت: چندان آن یتیمک را زدی چون نترسیدی ز قهر ایزدی؟ گفت: ‌او را کی زدم ای‌ جان و دوست؟ من بر آن دیوی زدم کو اندروست مادر ار گوید تو را: مرگِ تو باد مرگِ آن خُو خواهد و، مرگِ فِساد آن گروهی کز ادب بگریختند آبِ مردی، و آبِ مردان ریختند عاذلانْشان(۵۶) از وَغا(۵۷) وا راندند تا چنین حیز(۵۸) و مُخَنَّث(۵۹) ماندند لاف(۶۰) و غُرّهٔ(۶۱) ژاژخا(۶۲) را کم شنو با چنین‌ها در صفِ هَیْجا(۶۳) مرو ز آنکه زادُوکُمْ خَبالاً گفت حق کز رِفاقِ(۶۴) سُست، بَرگردان وَرَق(۶۵) «زیرا خداوند فرمود: «جز تباهی به شما نیفزایند.» از دوستان و همراهان سست‌عنصر روی‌گردان شو.» قرآن کریم، سورهٔ توبه (۹)، آیهٔ ۴۷ Quran, At-Tawba(#9), Line #47 «…مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا…» «…جز تباهی و دلسردی بر شما نیفزایند…» که گر ایشان با شما همره شوند غازیان(۶۶) بی‌مغز همچون کَه شوند خویشتن را با شما هم‌‌صف کنند پس گریزند و دلِ صف بشکنند پس سپاهی اندکی بی‌ این نفر بِهْ که با اهلِ نفاق آید حَشَر(۶۷) (۵۶) عاذِل: سرزنش کننده، ملامتگر (۵۷) وَغا: جنگ، داد و فریاد، جار و جنجال (۵۸) حیز: نامرد (۵۹) مُخَنَّث: نامرد، ترسو (۶۰) لاف: ادّعا (۶۱) غُرّه: غریدن، آواز بلند. و غِرّه به معنی فریفتن و گول زدن است. (۶۲) ژاژخا: بیهوده گو (۶۳) هَیْجا: جنگ، نبرد (۶۴) رِفاق: جمع رفقه، یاران ، همراهان (۶۵) برگردان ورق: در اینجا یعنی روی برگردان، صفحهٔ قلب خود را از آنان برگردان و با آنان دوستی مکن، ورق برگشتن مثلی است در فارسی که به معنی دگرگون شدن کار است. (۶۶) غازی: جنگجو (۶۷) حَشَر: جمعیت، ازدحام، لشکر ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۴۴۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #441, Divan e Shams زین همرهانِ سست‌عناصر دلم گرفت شیرِ خدا(۶۸) و رستمِ دَستانم آرزوست (۶۸) شیرِ خدا: اسدالله، از القابِ حضرت علی ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۴۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3442 رویِ زشت توست نه رخسارِ مرگ جانِ تو همچون درخت و، مرگ، بَرگ از تو رُسته‌ست، ار نکوی ‌است ار بد ‌است ناخوش و خوش، هر ضمیرت از خودَست گر به خاری خسته‌یی(۶۹)، خود کِشته‌ای ور حریر و قَزْ(۷۰) دَری خود رشته‌ای (۶۹) خَسته: زخمی (۷۰) قَزْ: ابریشم، پرنیان ---------- مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۶۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #165 چونکه بد کردی، بترس، آمِن مباش زآنکه تخم است و برویانَد خُداش مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #427 جُرم بر خود نِهْ، که تو خود کاشتی با جزا و عدلِ حق کن آشتی مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۱۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #419 فعلِ تو که زاید از جان و تنت همچو فرزندت بگیرد دامنت مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۰۱۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #3013, Divan e Shams یار در آخر زمان کرد طَرَب‌سازی‌ای باطنِ او جِدِّ جِد، ظاهرِ او بازی‌ای جملهٔ عشّاق را یار بدین عِلم کُشت تا نکُند هان و هان، جهلِ تو طنّازی‌ای مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۴۶۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4466 عاشقان از بی‌مرادی‌هایِ خویش با‌خبر گشتند از مولایِ خویش بی‌مرادی شد قَلاووزِ(۷۱) بهشت حُفَّتِ الْجَنَّة شنو ای خوشْ‌سرشت حدیث «حُفَّتِ الْجَنَّةُ بِالْمَكَارِهِ وَحُفَّتِ النَّارُ بِالشَّهَوَاتِ.» «بهشت در چیزهای ناخوشایند پوشیده شده و دوزخ در شهوات.» (۷۱) قَلاووز: پیش‌آهنگ، پیشروِ لشکر ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۴۷۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4470 عاقلان، اشکسته‌اش از اضطرار عاشقان، اشکسته با صد اختیار مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #71, Divan e Shams اگر نه عشقِ شمس الدین بُدی در روز و شب ما را فراغت‌ها کجا بودی ز دام و از سبب ما را؟ بُتِ شهوت برآوردی، دَمار از ما ز تابِ خود اگر از تابش عشقش، نبودی تاب و تب، ما را مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۶۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #560, Divan e Shams لذّتِ بی‌کرانه‌ای است، عشق شده‌ست نامِ او قاعده خود شکایت است، ور نه جفا چرا بُوَد؟ مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2842, Divan e Shams چه چگونه بُد عدم را؟ چه نشان نهی قِدَم(۷۲) را؟ نگر اوّلین قَدَم را که تو بس نکو نهادی (۷۲) قِدَم: دیرینگی، قدیم (مقابل حدوث) ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۸۲۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1829, Divan e Shams گفتم دوش عشق را: ای تو قرین و یارِ من هیچ مباش یک نَفَس غایب از این کنارِ من مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۶۳۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2636 از قَرین بی‌قول و گفت‌وگویِ او خو بدزدد دل نهان از خویِ او مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۴۲۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1421 می‌رود از سینه‌ها در سینه‌ها از رهِ پنهان، صلاح و کینه‌ها مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۸۵۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #4856 گرگِ درّنده‌ست نفسِ بَد، یقین چه بهانه می‌نهی بر هر قرین؟ مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۲۳۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #4230 آشنایی گیر شب ها تا به روز با چنین اِستارهای دیوْسوز هر یکی در دفعِ دیوِ بَدگُمان هست نفت‌اندازِ(۷۳) قلعهٔ آسمان (۷۳) نفت اندازَنده: کسی که آتش می‌بارد. ---------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۵۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3514 بر قرینِ خویش مَفزا در صِفت کآن فراق آرد یقین در عاقبت مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3196 تا کنی مر غیر را حَبْر(۷۴) و سَنی(۷۵) خویش را بدخُو و خالی می‌کنی (۷۴) حَبر: دانشمند، دانا (۷۵) سَنی: رفیع، بلند مرتبه ---------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #151 مردهٔ خود را رها کرده‌ست او مردهٔ بیگانه را جوید رَفو مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۷۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #479 دیده آ، بر دیگران، نوحه‌گری مدّتی بنشین و، بر خود می‌گِری مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۲۳۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2235 در گویّ(۷۶) و در چَهی ای قَلتَبان(۷۷) دست وادار از سِبالِ(۷۸) دیگران چون به بُستانی رسی زیبا و خَوش بعد از آن دامانِ خَلقان گیر و کَش ای مُقیمِ حبسِ چار و پنج و شَش نغزجایی، دیگران را هم بکَش (۷۶) گَو: گودال (۷۷) قَلتَبان: بی‌حمیّت، بی‌غیرت (۷۸) سِبال: سبیل ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams چون تیر پریدیم و بسی صید گرفتیم گرچه چو کمان از زهِ احکام خمیدیم مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #407 در زمانه صاحبِ دامی بُوَد؟ همچو ما احمق که صیدِ خود کند؟ مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #405 شب شود، در دامِ تو یک صید نی دام بر تو جز صُداع(۷۹) و قید نی پس تو خود را صید می‌کردی به دام که شدی محبوس و محرومی ز کام (۷۹) صُداع: سردرد ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #295 باز این در را رها کردی ز حرص؟ گِردِ هر دکّان همی‌گردی چو خرس؟ مولوی، مثنوی، دفتر چهارم،‌ بیت ۳۱۳۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3137 گفت: رَو، هر که غم دین برگزید باقیِ غم‌ها خدا از وی بُرید مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2996 ساخت موسی قدس در، بابِ صَغیر تا فرود آرند سر قومِ زَحیر(۸۰) ز آنکه جَبّاران(۸۱) بُدند و سرفراز دوزخ آن بابِ صغیر است و نیاز (۸۰) قوم زَحیر: مردم بیمار و آزاردهنده (۸۱) جَبّار: ستمگر، ظالم ---------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۸۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3187 ترک کن این جبر را که بس تهی‌ست تا بدانی سِرِّ سِرِّ جبر چیست ترک کن این جبرِ جمعِ مَنبَلان(۸۲) تا خبر یابی از آن جبرِ چو جان ترکِ معشوقی کن و، کن عاشقی ای گمان برده که خوب و فایقی(۸۳) (۸۲) مَنبَل: تنبل، کاهل، بیکار (۸۳) فایق: برگزیده، چیره، مسلّط ---------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۷۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #762 پس در آ در کارگه، یعنی عدم تا ببینی صُنع(۸۴) و صانع(۸۵) را به هم کارگه چون جایِ روشن‌دیدگی(۸۶) است پس برونِ کارگه، پوشیدگی است رو به هستی داشت فرعونِ عَنود لاجرم از کارگاهش کور بود لاجَرَم می‌خواست تبدیلِ قَدَر تا قضا را باز گرداند ز دَر خود قضا بر سَبْلَتِ آن حیله‌مند زیر لب می‌کرد هر دم ریش‌خند صد هزاران طفل کُشت او بی‌گناه تا بگَردد حُکم و تقدیرِ اله (۸۴) صُنع: آفرینش (۸۵) صانع: آفریدگار (۸۶) روشن‌دیدگی: روشن‌‌بینی ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #368, Divan e Shams از هر جهتی تو را بلا داد تا بازکَشَد به بی‌جَهاتَت(۸۷) (۸۷) بی‌جَهات: موجودی که برتر از جا و جهت است، عالَمِ الهی ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۲۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #322, Divan e Shams زخم پذیر و پیش رو، چون سپرِ شجاعتی گوش به غیرِ زِه(۸۸) مَدِه تا چو کمان خمانَمَت (۸۸) زِه: چلۀ کمان، رودۀ تابیده که به ‌کمان می‌بستند ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2862, Divan e Shams گر نخواهی که کمان‌وار اَبَد کَژ مانی چون کَشَندَت سویِ خود همچو کمان، نَستیزی مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams ما عاشقِ مستیم، به صد تیغ نگردیم شیریم که خونِ دلِ فَغفور چشیدیم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۳۹۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1393, Divan e Shams دیدهٔ سیر است مرا، جانِ دلیر است مرا زَهرهٔ شیرَست مرا، زُهرهٔ تابنده شدم مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3214 عِلّتی بتّر ز پندارِ کمال نیست اندر جانِ تو ای ذُودَلال(۸۹) از دل و از دیده‌ات بس خون رود تا زِ تو این مُعْجِبی(۹۰) بیرون رود (۸۹) ذُودَلال: صاحبِ ناز و کرشمه (۹۰) مُعجِبی: خودبینی ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams مستانِ الستیم، بجز باده ننوشیم بر خوانِ جهان نی ز پیِ آش و ثَریدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #296 بر دَرِ آن مُنْعِمانِ چرب‌دیگ می‌دَوی بهرِ ثَریدِ مُرده‌ریگ چربش(۹۱) اینجا دان که جان فربه شود کارِ نا اومید اینجا بهْ ‌شود صومعهٔ‌ عیساست خوانِ اهلِ دل هان و هان، ای مبتلا این دَر مَهِلْ (۹۱) چربش: چربی، پیه ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #9, Divan e Shams ای جانِ جانِ جانِ جان، ما نآمدیم از بهرِ نان بَرجِهْ گدارویی مکُن، در بزمِ سلطان ساقیا مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۳۴۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3340 ما بدانستیم ما این تن نه‌ایم از وَرایِ تن، به یزدان می‌زی‌ایم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams حق داند و حق دید که در وقتِ کشاکش از ما چه کشیدند و از ایشان چه کشیدیم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #54, Divan e Shams از این سو می‌کشانندت، و زآن سو می‌کشانندت مَرو ای ناب با دُردی، بِپَر زین دُرد(۹۲)، رو بالا (۹۲) دُرد: آنچه از مایعات خصوصاً شراب ته‌نشین شود و در تهِ ظرف جا بگیرد، لِرْد. ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۷۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1474, Divan e Shams حکیمیم، طبیبیم، ز بغداد رسیدیم بسی علّتیان(۹۳) را ز غم بازخریدیم سَبَل‌های(۹۴) کهن را، غم بی‌سر و بُن را ز رگ هاش و ز پی‌هاش به چنگاله(۹۵) کشیدیم طبیبان فصیحیم، که شاگردِ مسیحیم بسی مرده گرفتیم، در او روح دمیدیم بپرسید از آن‌ها که دیدند نشان‌ها که تا شُکر بگویند که ما از چه رهیدیم (۹۳) علّتیان: بیماران (۹۴) سَبَل‌: بیماری‌ای که در چشم پدید آید. (۹۵) چنگاله: آلتی آهنین و باریک و سرکج که طبیبان به کار برند. ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۲۸۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1285 بستهٔ ‌شیرِ زمینی چون حُبوب(۹۶) جُو فطامِ(۹۷) خویش از قُوتُ الْقُلوب(۹۸) حرفِ حکمت ‌خور، که شد نورِ سَتیر(۹۹) ای تو نورِ بی‌حُجُب را ناپذیر تا پذیرا گردی ای جان نور را تا ببینی بی‌حُجُب، مستور را (۹۶) حُبوب: غلّات و حبوبات (۹۷) فطام: از شیر گرفتن، کنایه از قطع شهواتِ جسمانی و تجدیدِ حیاتِ روحانی (۹۸) قُوتُ الْقُلوب: غذای روحانی (۹۹) سَتیر: مستور، پوشیده ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams خیزید، مخسپید که هنگامِ صبوح است استارهٔ روز آمد و آثار بدیدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۷۱۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2719 آفتابی در سخن آمد که خیز که بر آمد روز بَرجه، کم ستیز تو بگویی: آفتابا کو گواه؟ گویدت: ای کور از حق دیده خواه روز روشن، هر که او جوید چراغ عین جُستن کوریش دارد بَلاغ(۱۰۰) ور نمی‌بینی، گمانی بُرده‌ای که صباحَ‌ست و، تو اندر پَرده‌ای کوریِ خود را مکن زین گفت، فاش خامُش و، در انتظارِ فضل باش در میانِ روز گفتن: روز کو؟ خویش رسوا کردن است ای روزجو صبر و خاموشی جذوبِ(۱۰۱) رحمت است وین نشان جُستن نشان علّت است أنصِتُوا(۱۰۲) بپذیر تا بر جانِ تو آید از جانان جزای أنصِتُوا (۱۰۰) بَلاغ:‌ دلالت (۱۰۱) جَذوب: بسیار جذب کننده (۱۰۲) أنصِتُوا: خاموش باشید ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams شب بود و همه قافله محبوسِ رِباطی خیزید کز آن ظلمت و آن حبس رهیدیم مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۵۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3259 من غلامِ آنکه اندر هر رِباط(۱۰۳) خویش را واصل نداند بر سِماط(۱۰۴) بس رِباطی که بباید ترک کرد تا به مَسْکَن دررسد یک روز مرد (۱۰۳) رِباط: خانه، سرا، منزل، کاروان‌سرا (۱۰۴) سِماط: بساط، سفره، خوان، فضای یکتایی، فضای بی‌نهایتِ گشوده شده ---------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۱۷۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3174 چون مبارک نیست بر تو این علوم خویشتن گُولی(۱۰۵) کُن و، بگذر ز شوم چون ملایک گو که: لا عِلْمَ لَنا یا الهی، غَیْرَ ما عَلَّمْتَنا مانند فرشتگان بگو: خداوندا، ما را دانشی نیست جز آنچه خود به ما آموختی. قرآن کریم، سورهٔ بقره (۲)، آیهٔ ۳۲ Quran, Al-Baqarah(#2), Line #32 «قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ.» «گفتند: منّزهى تو. ما را جز آنچه خود به ما آموخته‌اى دانشى نيست. تويى داناى حكيم.» (۱۰۵) گُول: ابله، نادان، احمق ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۹۶۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1961 بی‌نهایت حضرت است این بارگاه صدر را بگذار، صدرِ توست راه مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۸۴۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #840 جهدِ فرعونی، چو بی‌توفیق بود هرچه او می‌دوخت، آن تفتیق(۱۰۶) بود (۱۰۶) تفتیق: شکافتن ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۶۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4608 کار آن کار است ای مُشتاقِ مَست کاندر آن کار، ار رسد مرگت خوش است شد نشانِ صدقِ ایمان ای جوان آنکه آید خوش تو را مرگ اندر آن گر نشد ایمانِ تو ای جان چنین نیست کامل، رو بجُو اِکمالِ دین مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3296 صد هزاران سال ابلیسِ لعین بود اَبْدالِ(۱۰۷) اَمیرالْـمُؤْمِنین پنجه زد با آدم از نازی که داشت گشت رسوا، همچو سِرگین وقتِ چاشت(۱۰۸) (۱۰۷) اَبْدال: بَدَل، جانشین (۱۰۸) چاشت: اوّلِ روز، ساعتی از آفتاب گذشت ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4053 نفس و شیطان، هر دو یک‌ تن بوده‌اند در دو صورت خویش را بنموده‌اند چون فرشته و عقل، که ایشان یک بُدند بهرِ حکمت‌هاش دو صورت شدند دشمنی داری چنین در سِرِّ خویش مانعِ عقل‌ست و، خصمِ جان و کیش مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۴۷۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1477 اصل، خود جذب است، لیک ای خواجه‌تاش(۱۰۹) کار کن، موقوفِ آن جذبه مباش (۱۰۹) خواجه‌تاش: دو غلام را گویند که یک صاحب دارند. ---------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۲۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4021 ز آنکه زادُوکُمْ خَبالاً گفت حق کز رِفاقِ(۱۱۰) سُست، بَرگردان وَرَق(۱۱۱) زیرا خداوند فرمود: «جز تباهی به شما نیفزایند.» از دوستان و همراهان سست‌عنصر روی‌گردان شو. (۱۱۰) رِفاق: جمع رفقه، یاران ، همراهان (۱۱۱) برگردان ورق: در اینجا یعنی روی برگردان، صفحهٔ قلب خود را از آنان برگردان و با آنان دوستی مکن، ورق برگشتن مثلی است در فارسی که به معنی دگرگون شدن کار است. ---------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۲۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #1234 توبه کن بیزار شو از هر عَدو کو ندارد آبِ کوثر در کدو هر که را دیدی ز کوثر سرخ‌رُو او محمدخوست با او گیر خو تا اَحَبَّ لـِلَّه(۱۱۲) آیی در حساب کز درختِ احمدی با اوست سیب هر که را دیدی ز کوثر خشک‌لب دشمنش می‌دار هم‌چون مرگ و تب گر چه بابای تو است و مامِ(۱۱۳) تو کو حقیقت هست خون‌آشامِ تو (۱۱۲) اَحَبَّ لـِلَّه: دوست داشت برای خدا (۱۱۳) مام: مادر ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams هین، رو به شَفَق آر اگر طایرِ روزی کز سویِ شفق چون نَفَسِ صبح دمیدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۱۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #411 صبح نزدیک‌ است، خامُش، کم‌ خروش من همی‌ کوشم پیِ تو، تو، مَکوش مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #47 حِسِّ خُفّاشت، سویِ مغرب دَوان حِسِّ دُرپاشت(۱۱۴)، سویِ مشرق روان (۱۱۴) دُرْپاش: نثار کنندهٔ مروارید، پاشندهٔ مروارید، کنایه از حِسِّ روحانیِ انسان. ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۷۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #771, Divan e Shams عدمِ تو همچو مشرق، اَجَلِ تو همچو مغرب سوی آسمان دیگر که به آسمان نمانَد مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۰۸۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #2083 چون تو خفّاشان، بسی بینند خواب کین جهان مانَد یتیم از آفتاب مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۵۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2152, Divan e Shams بهرِ خدا بیا بگو، ور نه بِهِل(۱۱۵) مرا که تا یک دو سخن به نایبی بَردَهَم از زبانِ تو (۱۱۵) بِهِل: رها کن ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams و آن کس که رسولیِّ شفق را نپذیرد هم محرمِ ما نیست، بَرو پرده تنیدیم حافظ، دیوان غزلیات، غزل شمارهٔ ۱۷۸ Hafez Poem(Qazal) #178, Divan e Qazaliat اگر از پرده بُرون شد دلِ من عیب مکُن شُکرِ ایزد که نه در پردهٔ پندار بماند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams تریاقِ جهان دید و گمان برد که زهر است ای مژده دلی را که ز پندار خریدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۷۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4076 اندر آن صحرا که رُست این زَهرِ تر نیز روییده‌ست تِریاق(۱۱۶) ای پسر گویدت تریاق: از من جُو سپَر که ز زهرم من به تو نزدیکتر گفتِ او، سحرست و ویرانیِ تو گفتِ من، سحرست و دفعِ سِحرِ او (۱۱۶) تریاق: ترکیبی از داروهای مسکّن و مخدّر که در طبّ قدیم به عنوان ضد درد و ضد سم به کار میرفته، پادزهر. ---------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams خامش کن تا واعظِ خورشید بگوید کو بر سرِ منبر شد و ما جمله مریدیم ------------------------- مجموع لغات: (۱) قَرْوْ: جوی آب، علایم پیدا شدن و کشف شدن. قُرو: گلزار (۲) قَرَنفُل: گل میخک (۳) پَدفوز: گرداگرد دهان (۴) فَغفور: لقب پادشاهان چین (۵) ثَرید: آبگوشت (۶) استارهٔ روز: کنایه از خورشید (۷) رِباط: کاروانسرا (۸) آفاق: کرانه‌های آسمان، جهان هستی، وجود (۹) یَزَک: پیش‌قراول و مقدمهٔ لشکر (۱۰) جیش: لشکر (۱۱) عَتید: مهیّا، آماده (۱۲) شَفَق: سرخی هنگام طلوعِ خورشید (۱۳) طایر: پرواز کننده، پرنده (۱۴) تریاق: پادزهر، نوش‌دارو (۱۵) خُطوتَیْن: دو قدم، دو گام؛ بایزید نیز خُطوتَیْن را اینگونه بیان می‌کند: هر چه هست در دو قدم حاصل آید که یکی بر نصیب‌های خود نهد و یکی بر فرمان‌های حق. آن یک قدم را بردارد و آن دیگر بر جای بدارد. (۱۶) شَست: قلّاب ماهیگیری (۱۷) سُفول: پستی (۱۸) مُخَنَّث: ترسو (۱۹) طَپیدن: لرزیدن، بی‌آرام شدن، بی‌قراری کردن (۲۰) ستور: چهارپا (۲۱) ربّانی: خداپرست، عارف (۲۲) صُنع: آفرینش، آفریدن (۲۳) بُوالْهَرَب: گریزان (۲۴) عَدو: دشمن (۲۵) قُمْ: برخیز (۲۶) اِنکسار: شکسته‌شدن، شکستگی؛ مَجازاً خضوع و فروتنی (۲۷) صَمَد: بی‌نیاز و پاینده، از صفاتِ خداوند (۲۸) رَشّ: پاشیدن (۲۹) قُشور: جمع قِشر به معنی پوست (۳۰) جَهول: نادان (۳۱) چوبَک زدن: پاسبانی کردن، نگهبانی کردن (۳۲) مُقبِل: نیک‌بخت (۳۳) مقتضا: لازمه، اقتضا شده (۳۴) جان‌افروز: نشاط ‌آورنده، تازه ‌کننده و روشن ‌کنندۀ جان. (۳۵) پوز: دور و بر دهان، دهان (۳۶) پوز در آب انداختن: آب خوردن، سیراب شدن (۳۷) واقعه: حادثه، پیکار (۳۸) کارزار:‌ میدان جنگ، جنگ ‌و جدال، پیکار، نبرد (۳۹) اَبدال: مردم شریف، صالح، و نیکوکار، مردان خدا (۴۰) سرزیر: مغلوب، سرازیر، سرنگون (۴۱) مُبدَل: عوض‌شده، تبدیل‌شده (۴۲) خَمر: شراب (۴۳) خَل: سرکه (۴۴) ناسَدید: ناراست، نادرست (۴۵) مُسَمّی: نامیده شده، نام کرده شده ، صاحبِ نام (۴۶) عورتان: زنان (۴۷) غُیوب: جمع غیب، غایب شدن، ناپدید شدن (۴۸) شَشَه: شش روز اوّل بعد از عید فطر (۴۹) غَزْو: جنگ کردن، جنگاوری (۵۰) کَرّ و فَرّ: جنگ و گریز (۵۱) کینه کش: انتقام‌جو، انتقام‌گیرنده (۵۲) سُکسُک: اسبی که تند حرکت کند و ضمن راه رفتن خود را سخت بجنباند به طوری که سوار دچار تکان‌های شدید شود، اسبی که بد راه برود، اسب تیزرو، ضدِّ راهوار (۵۳) خوشْ‌پَی: خوش رفتار و راهوار، خوش‌خو (۵۴) خُطوتَیْن: دو قدم، دو گام؛ بایزید نیز خُطوتَیْن را اینگونه بیان می‌کند: هر چه هست در دو قدم حاصل آید که یکی بر نصیب‌های خود نهد و یکی بر فرمان‌های حق. آن یک قدم را بردارد و آن دیگر بر جای بدارد. (۵۵) شَست: قلّاب ماهیگیری (۵۶) عاذِل: سرزنش کننده، ملامتگر (۵۷) وَغا: جنگ، داد و فریاد، جار و جنجال (۵۸) حیز: نامرد (۵۹) مُخَنَّث: نامرد، ترسو (۶۰) لاف: ادّعا (۶۱) غُرّه: غریدن، آواز بلند. و غِرّه به معنی فریفتن و گول زدن است. (۶۲) ژاژخا: بیهوده گو (۶۳) هَیْجا: جنگ، نبرد (۶۴) رِفاق: جمع رفقه، یاران ، همراهان (۶۵) برگردان ورق: در اینجا یعنی روی برگردان، صفحهٔ قلب خود را از آنان برگردان و با آنان دوستی مکن، ورق برگشتن مثلی است در فارسی که به معنی دگرگون شدن کار است. (۶۶) غازی: جنگجو (۶۷) حَشَر: جمعیت، ازدحام، لشکر (۶۸) شیرِ خدا: اسدالله، از القابِ حضرت علی (۶۹) خَسته: زخمی (۷۰) قَزْ: ابریشم، پرنیان (۷۱) قَلاووز: پیش‌آهنگ، پیشروِ لشکر (۷۲) قِدَم: دیرینگی، قدیم (مقابل حدوث) (۷۳) نفت اندازَنده: کسی که آتش می‌بارد. (۷۴) حَبر: دانشمند، دانا (۷۵) سَنی: رفیع، بلند مرتبه (۷۶) گَو: گودال (۷۷) قَلتَبان: بی‌حمیّت، بی‌غیرت (۷۸) سِبال: سبیل (۷۹) صُداع: سردرد (۸۰) قوم زَحیر: مردم بیمار و آزاردهنده (۸۱) جَبّار: ستمگر، ظالم (۸۲) مَنبَل: تنبل، کاهل، بیکار (۸۳) فایق: برگزیده، چیره، مسلّط (۸۴) صُنع: آفرینش (۸۵) صانع: آفریدگار (۸۶) روشن‌دیدگی: روشن‌‌بینی (۸۷) بی‌جَهات: موجودی که برتر از جا و جهت است، عالَمِ الهی (۸۸) زِه: چلۀ کمان، رودۀ تابیده که به ‌کمان می‌بستند (۸۹) ذُودَلال: صاحبِ ناز و کرشمه (۹۰) مُعجِبی: خودبینی (۹۱) چربش: چربی، پیه (۹۲) دُرد: آنچه از مایعات خصوصاً شراب ته‌نشین شود و در تهِ ظرف جا بگیرد، لِرْد. (۹۳) علّتیان: بیماران (۹۴) سَبَل‌: بیماری‌ای که در چشم پدید آید. (۹۵) چنگاله: آلتی آهنین و باریک و سرکج که طبیبان به کار برند. (۹۶) حُبوب: غلّات و حبوبات (۹۷) فطام: از شیر گرفتن، کنایه از قطع شهواتِ جسمانی و تجدیدِ حیاتِ روحانی (۹۸) قُوتُ الْقُلوب: غذای روحانی (۹۹) سَتیر: مستور، پوشیده (۱۰۰) بَلاغ:‌ دلالت (۱۰۱) جَذوب: بسیار جذب کننده (۱۰۲) أنصِتُوا: خاموش باشید (۱۰۳) رِباط: خانه، سرا، منزل، کاروان‌سرا (۱۰۴) سِماط: بساط، سفره، خوان، فضای یکتایی، فضای بی‌نهایتِ گشوده شده (۱۰۵) گُول: ابله، نادان، احمق (۱۰۶) تفتیق: شکافتن (۱۰۷) اَبْدال: بَدَل، جانشین (۱۰۸) چاشت: اوّلِ روز، ساعتی از آفتاب گذشت (۱۰۹) خواجه‌تاش: دو غلام را گویند که یک صاحب دارند. (۱۱۰) رِفاق: جمع رفقه، یاران ، همراهان (۱۱۱) برگردان ورق: در اینجا یعنی روی برگردان، صفحهٔ قلب خود را از آنان برگردان و با آنان دوستی مکن، ورق برگشتن مثلی است در فارسی که به معنی دگرگون شدن کار است. (۱۱۲) اَحَبَّ لـِلَّه: دوست داشت برای خدا (۱۱۳) مام: مادر (۱۱۴) دُرْپاش: نثار کنندهٔ مروارید، پاشندهٔ مروارید، کنایه از حِسِّ روحانیِ انسان. (۱۱۵) بِهِل: رها کن (۱۱۶) تریاق: ترکیبی از داروهای مسکّن و مخدّر که در طبّ قدیم به عنوان ضد درد و ضد سم به کار میرفته، پادزهر. ---------------------------- ********************** تمام اشعار برنامه بر اساس فرمت سایت گنج نما برای جستجوی آسان مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams خیزید مخسپید که نزدیک رسیدیم آواز خروس و سگ آن کوی شنیدیم والله که نشانهای قروی ده یار است آن نرگس و نسرین و قرنفل که چریدیم از ذوق چراگاه و ز اشتاب چریدن وز حرص زبان و لب و پدفوز گزیدیم چون تیر پریدیم و بسی صید گرفتیم گرچه چو کمان از زه احکام خمیدیم ما عاشق مستیم به صد تیغ نگردیم شیریم که خون دل فغفور چشیدیم مستان الستیم بجز باده ننوشیم بر خوان جهان نی ز پی آش و ثریدیم حق داند و حق دید که در وقت کشاکش از ما چه کشیدند و از ایشان چه کشیدیم خیزید مخسپید که هنگام صبوح است استاره روز آمد و آثار بدیدیم شب بود و همه قافله محبوس رباطی خیزید کز آن ظلمت و آن حبس رهیدیم خورشید رسولان بفرستاد در آفاق کاینک یزک مشرق و ما جیش عتیدیم هین رو به شفق آر اگر طایر روزی کز سوی شفق چون نفس صبح دمیدیم هرکس که رسولی شفق را بشناسد ما نیز در اظهار برو فاش و پدیدیم و آن کس که رسولی شفق را نپذیرد هم محرم ما نیست برو پرده تنیدیم خفاش نپذرفت فرو دوخت ازو چشم ما پرده آن دوخته را هم بدریدیم تریاق جهان دید و گمان برد که زهر است ای مژده دلی را که ز پندار خریدیم خامش کن تا واعظ خورشید بگوید کو بر سر منبر شد و ما جمله مریدیم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams خیزید مخسپید که نزدیک رسیدیم آواز خروس و سگ آن کوی شنیدیم والله که نشانهای قروی ده یار است آن نرگس و نسرین و قرنفل که چریدیم از ذوق چراگاه و ز اشتاب چریدن وز حرص زبان و لب و پدفوز گزیدیم مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۵۴۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #1549 خطوتینی بود این ره تا وصال مانده‌ام در ره ز شستت شصت سال این راه تا وصال به معشوق دو قدم بیشتر فاصله ندارد درحالیکه من در این راه شصت سال است که از کمند وصال تو دور مانده ام مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ١٩۵٧ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1957 ترس و نومیدیت دان آواز غول می‌کشد گوش تو تا قعر سفول هر ندایی که تو را بالا کشید آن ندا می‌دان که از بالا رسید هر ندایی که تو را حرص آورد بانگ گرگی دان که او مردم درد مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۵۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #652, Divan e Shams دانی که در این کوی رضا بانگ سگان چیست تا هر که مخنث بود آنش برماند حاشا ز سواری که بود عاشق این راه که بانگ سگ کوی دلش را بطپاند مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۳۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2237 خواب خرگوش و سگ اندر پی خطاست خواب خود در چشم ترسنده کجاست مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۶۳۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #638 یک سگ است و در هزاران می‌‏رود هرکه در وی رفت او او می‌‏شود هر که سردت کرد می‏دان کو در اوست دیو پنهان گشته اندر زیر پوست‏ مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4053 نفس و شیطان هر دو یک‌ تن بوده‌اند در دو صورت خویش را بنموده‌اند چون فرشته و عقل که ایشان یک بدند بهر حکمت‌هاش دو صورت شدند دشمنی داری چنین در سر خویش مانع عقل‌ست و خصم جان و کیش مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۳۴۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1344, Divan e Shams دم او جان دهدت رو ز نفخت بپذیر کار او کن فیکون‌ است نه موقوف علل مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۲۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2820, Divan e Shams هله ای دل به سما رو به چراگاه خدا رو به چراگاه ستوران چو یکی چند چریدی تو همه طمع بر آن نه که درو نیست امیدت که ز نومیدی اول تو بدین سوی رسیدی مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۴۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #468 جز توکل جز که تسلیم تمام در غم و راحت همه مکرست و دام مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۵۷۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #577 جز که تسلیم و رضا کو چاره‌ای در کف شیر نر خون‌خواره‌ای مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۶۸۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #688 بازگرد از هست سوی نیستی طالب ربی و ربانیستی مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۶۹۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #690 کارگاه صنع حق چون نیستی است پس برون کارگه بی‌قیمتی است مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۴۵۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #1456 هین قم اللیل که شمعی ای همام شمع اندر شب بود اندر قیام قرآن كريم، سورهٔ مُزَّمِّل (۷۳)، آيات ۱ و ۲ Quran, Al-Muzzammil(#73), Line #1-2 «يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ،(١) قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلً.(٢)» «اى جامه فکرت بر خود پيچيده،(١) شب ذهن را بیدار و هشیار بمان، مگر اندكى را.(٢)» مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۴۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #1453 خواند مزمل نبی را زین سبب که برون آی از گلیم ای بوالهرب از اینرو خداوند پیامبر را گلیم به خود پیچیده خواند و بدو خطاب کرد که ای گریزان از خلایق از گلیم خلوت و انزوا بیرون‌ آ مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۰۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1053 نفست اژدرهاست او کی مرده است از غم و بی‌آلتی افسرده است مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۲۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #1234 توبه کن بیزار شو از هر عدو کو ندارد آب کوثر در کدو مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۱۴۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2146 بر کنار بامی ای مست مدام پست بنشین یا فرود آ والسلام هر زمانی که شدی تو کامران آن دم خوش را کنار بام دان مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۲۸۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #1282 چونکه چشمش را گشاید امر قم پس بخندد چون سحر بار دوم قرآن كريم، سورهٔ مدثر (۷۴)، آيات ۱ و ۲ Quran, Al-Muddaththir(#74), Line #1-2 «يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ،(١) قُمْ فَأَنْذِرْ.(٢)» «اى جامه فکرت در سر كشيده،(١) برخيز و هشدار ده.(٢)» مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1482, Divan e Shams چون در عدم آییم و سر از یار برآریم از سنگ سیه نعره اقرار برآریم قرآن کریم، سورهٔ بقره (۲)، آیهٔ ۱۵۶ Quran, Al-Baqarah(#2), Line #156 «الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلـَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ.» «كسانى كه چون مصيبتى به آنها رسيد گفتند: «ما از آنِ خدا هستيم و به او بازمى‌گرديم.»» مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1482, Divan e Shams بر کارگه دوست چو بر کار نشینیم مر جمله جهان را همه از کار برآریم گلزار رخ دوست چو بی‌پرده ببینیم صد شعله ز عشق از گل و گلزار برآریم مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۴۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1468 جمله استادان پی اظهار کار نیستی جویند و جای انکسار لاجرم استاد استادان صمد کارگاهش نیستی و لا بود هر کجا این نیستی افزون‌تر است کار حق و کارگاهش آن سر است عطار منطق‌الطیر فی التوحید باری تعالی جل و علا حکایت عیاری که اسیر نان و نمک خورده را نکشت تو مباش اصلا کمال این است و بس تو ز تو لا شو وصال این است و بس مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۹۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #295 هر که را مشک نصیحت سود نیست لاجرم با بوی بد خو کردنی‌ست مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۹۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #297 کرم کو زاده است در سرگین ابد می‌نگرداند به عنبر خوی خود چون نزد بر وی نثار رش نور او همه جسم است بی‌دل چون قشور ور ز رش نور حق قسمیش داد هم‌چو رسم مصر سرگین مرغ‌ زاد مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۰۶۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2063 تا به دیوار بلا نآید سرش نشنود پند دل آن گوش کرش مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۶۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2264 پند گفتن با جهول خوابناک تخم افگندن بود در شوره‌خاک مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۸۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #582, Divan e Shams خنک جانی که بر بامش همی چوبک زند امشب شود همچون سحر خندان عطای بی ‌عدد بیند مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۷۶۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #760 حق فشاند آن نور را بر جانها مقبلان برداشته دامانها وآن نثار نور را او یافته روی از غیر خدا برتافته هر که را دامان عشقی نا بده ز آن نثار نور بی‌بهره شده حدیث «إِنَّ اللهَ تَعالیٰ خَلَقَ خَلْقَهُ فِی ظُلْمَةٍ فَاَلْقٰى عَلَيْهِمْ مِنْ نُورِهِ. فَمَنْ أَصَابَهُ مِنْ ذٰلِکَ النُّورِ اهْتَدَىٰ وَ مَنْ اَخْطَأَهُ ضَلَّ.» «همانا خداوندِ بلند مرتبه، آفریدگان را در تاریکی بیآفرید. پس روشنیِ خود را بر آنان بتابانید. هر که را آن نور، برخورَد به راه راست آید، و هر که را آن نور برنخورَد به گمراهی رود.» مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۳۶۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2363 کورم از غیر خدا بینا بدو مقتضای عشق این باشد بگو مولوی، دیوان شمس، رباعیات، رباعی شمارهٔ ۹۷۳ Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Robaaiaat)# 973, Divan e Shams یک شب چو ستاره گر نخسپی تا روز درتابد این چنین مه جان‌افروز در تاریکیست آب حیوان تو مخسپ شاید که شبی در آب اندازی پوز مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۹۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3996 پیشتر از واقعه آسان بود در دل مردم خیال نیک و بد چون درآید اندرون کارزار آن زمان گردد بر آن کس کار زار چون نه شیری هین منه تو پای پیش کآن‌ اجل گرگ است و جان توست میش ور ز ابدالی و میشت شیر شد ایمن آ که مرگ تو سرزیر شد کیست ابدال آنکه او مبدل شود خمرش از تبدیل یزدان خل شود لیک مستی شیرگیری وز گمان شیر پنداری تو خود را هین مران گفت حق ز اهل نفاق ناسدید بأسهم مابینهم بأس شدید خداوند درباره اهل نفاق که مردمی ناراست‌اند فرمود آنان در جمع خود دلاوری و شجاعت زیاد اظهار می کنند قرآن کریم، سورهٔ حشر (۵۹)، آیهٔ ۱۴ Quran, Al-Hashr(#59), Line #14 «… بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ ۚ…» «…به همدیگر اظهار شجاعت می‌کنند…» مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۴۵۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3457 اسم خواندی رو مسمی را بجو مه به بالا دان نه اندر آب جو مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۰۸۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3087 ای ز غم مرده که دست از نان تهیست چون غفورست و رحیم این ترس چیست‏ مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۰۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4003 در میان همدگر مردانه‌اند در غزا چون عورتان خانه‌اند گفت پیغمبر سپهدار غیوب لاشجاعه یا فتی قبل الحروب حضرت رسول که سردار و سپهسالار جهان غیب است فرموده است ای جوان پیش از جنگ شجاعت مفهومی ندارد مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2102, Divan e Shams ششه می‌گیر و روز عاشورا تو نتانی به کربلا بودن مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۰۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4005 وقت لاف غزو مستان کف کنند وقت جوش‌ جنگ‌ چون کف بی‌فنند وقت ذکر غزو شمشیرش دراز وقت کر و فر تیغش چون پیاز وقت اندیشه دل او زخم‌جو پس به یک سوزن تهی شد خیک او من عجب دارم ز جویای صفا کو رمد در وقت صیقل از جَفا عشق چون دعوی جفا دیدن گواه چون‌ گواهت ‌نیست ‌شد دعوی تباه چون‌ گواهت خواهد این ‌قاضی مرنج بوسه ده بر مار تا یابی تو گنج آن جفا با تو نباشد ای پسر بلکه با وصف بدی اندر تو در بر نمد چوبی که آن را مرد زد بر نمد آن را نزد بر گرد زد گر بزد مر اسب را آن کینه‌ کش آن نزد بر اسب زد بر سکسکش تا ز سکسک وارهد خوش‌پی شود شیره را زندان کنی تا می شود مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۵۴۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #1549 خطوتینی بود این ره تا وصال مانده‌ام در ره ز شستت شصت سال این راه تا وصال به معشوق دو قدم بیشتر فاصله ندارد درحالیکه من در این راه شصت سال است که از کمند وصال تو دور مانده‌ام مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۱۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4015 گفت چندان آن یتیمک را زدی چون نترسیدی ز قهر ایزدی گفت ‌او را کی زدم ای‌ جان و دوست من بر آن دیوی زدم کو اندروست مادر ار گوید تو را مرگ تو باد مرگ آن خو خواهد و مرگ فساد آن گروهی کز ادب بگریختند آب مردی و آب مردان ریختند عاذلانشان از وغا وا راندند تا چنین حیز و مخنث ماندند لاف و غره ژاژخا را کم شنو با چنین‌ها در صف هیجا مرو ز آنکه زادوکم خبالا گفت حق کز رفاق سست برگردان ورق زیرا خداوند فرمود جز تباهی به شما نیفزایند از دوستان و همراهان سست‌عنصر روی‌گردان شو قرآن کریم، سورهٔ توبه (۹)، آیهٔ ۴۷ Quran, At-Tawba(#9), Line #47 «…مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا…» «…جز تباهی و دلسردی بر شما نیفزایند…» که گر ایشان با شما همره شوند غازیان بی‌مغز همچون که شوند خویشتن را با شما هم‌‌صف کنند پس گریزند و دل صف بشکنند پس سپاهی اندکی بی‌ این نفر به که با اهل نفاق آید حشر مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۴۴۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #441, Divan e Shams زین همرهان سست‌عناصر دلم گرفت شیر خدا و رستم دستانم آرزوست مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۴۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3442 روی زشت توست نه رخسار مرگ جان تو همچون درخت و مرگ برگ از تو رسته‌ست ار نکوی ‌است ار بد ‌است ناخوش و خوش هر ضمیرت از خودست گر به خاری خسته‌یی خود کشته‌ای ور حریر و قز دری خود رشته‌ای مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۶۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #165 چونکه بد کردی بترس آمن مباش زآنکه تخم است و برویاند خداش مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۲۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #427 جرم بر خود نه که تو خود کاشتی با جزا و عدل حق کن آشتی مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۱۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #419 فعل تو که زاید از جان و تنت همچو فرزندت بگیرد دامنت مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۰۱۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #3013, Divan e Shams یار در آخر زمان کرد طرب‌سازی‌ای باطن او جد جد ظاهر او بازی‌ای جمله عشاق را یار بدین علم کشت تا نکند هان و هان جهل تو طنازی‌ای مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۴۶۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4466 عاشقان از بی‌مرادی‌های خویش با‌خبر گشتند از مولای خویش بی‌مرادی شد قلاووز بهشت حفت الجنه شنو ای خوش‌سرشت حدیث «حُفَّتِ الْجَنَّةُ بِالْمَكَارِهِ وَحُفَّتِ النَّارُ بِالشَّهَوَاتِ.» «بهشت در چیزهای ناخوشایند پوشیده شده و دوزخ در شهوات.» مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۴۷۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4470 عاقلان اشکسته‌اش از اضطرار عاشقان اشکسته با صد اختیار مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #71, Divan e Shams اگر نه عشق شمس الدین بدی در روز و شب ما را فراغت‌ها کجا بودی ز دام و از سبب ما را بت شهوت برآوردی دمار از ما ز تاب خود اگر از تابش عشقش نبودی تاب و تب ما را مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۶۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #560, Divan e Shams لذت بی‌کرانه‌ای است عشق شده‌ست نام او قاعده خود شکایت است ور نه جفا چرا بود مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۴۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2842, Divan e Shams چه چگونه بد عدم را چه نشان نهی قدم را نگر اولین قدم را که تو بس نکو نهادی مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۸۲۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1829, Divan e Shams گفتم دوش عشق را ای تو قرین و یار من هیچ مباش یک نفس غایب از این کنار من مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۶۳۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2636 از قرین بی‌قول و گفت‌وگوی او خو بدزدد دل نهان از خوی او مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۴۲۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1421 می‌رود از سینه‌ها در سینه‌ها از ره پنهان صلاح و کینه‌ها مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۸۵۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #4856 گرگ درنده‌ست نفس بد یقین چه بهانه می‌نهی بر هر قرین مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۲۳۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #4230 آشنایی گیر شب ها تا به روز با چنین استارهای دیوسوز هر یکی در دفع دیو بدگمان هست نفت‌انداز قلعه آسمان مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۵۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3514 بر قرین خویش مفزا در صفت کآن فراق آرد یقین در عاقبت مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3196 تا کنی مر غیر را حبر و سنی خویش را بدخو و خالی می‌کنی مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #151 مرده خود را رها کرده‌ست او مرده بیگانه را جوید رفو مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۷۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #479 دیده آ بر دیگران نوحه‌گری مدتی بنشین و بر خود می‌گری مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۲۳۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2235 در گوی و در چهی ای قلتبان دست وادار از سبال دیگران چون به بستانی رسی زیبا و خوش بعد از آن دامان خلقان گیر و کش ای مقیم حبس چار و پنج و شش نغزجایی دیگران را هم بکش مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams چون تیر پریدیم و بسی صید گرفتیم گرچه چو کمان از زه احکام خمیدیم مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #407 در زمانه صاحب دامی بود همچو ما احمق که صید خود کند مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۰۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #405 شب شود در دام تو یک صید نی دام بر تو جز صداع و قید نی پس تو خود را صید می‌کردی به دام که شدی محبوس و محرومی ز کام مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #295 باز این در را رها کردی ز حرص گرد هر دکان همی‌گردی چو خرس مولوی، مثنوی، دفتر چهارم،‌ بیت ۳۱۳۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3137 گفت رو هر که غم دین برگزید باقی غم‌ها خدا از وی برید مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2996 ساخت موسی قدس در باب صغیر تا فرود آرند سر قوم زحیر ز آنکه جباران بدند و سرفراز دوزخ آن باب صغیر است و نیاز مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۸۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3187 ترک کن این جبر را که بس تهی‌ست تا بدانی سر سر جبر چیست ترک کن این جبر جمع منبلان تا خبر یابی از آن جبر چو جان ترک معشوقی کن و کن عاشقی ای گمان برده که خوب و فایقی مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۷۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #762 پس در آ در کارگه یعنی عدم تا ببینی صنع و صانع را به هم کارگه چون جای روشن‌دیدگی است پس برون کارگه پوشیدگی است رو به هستی داشت فرعون عنود لاجرم از کارگاهش کور بود لاجرم می‌خواست تبدیل قدر تا قضا را باز گرداند ز در خود قضا بر سبلت آن حیله‌مند زیر لب می‌کرد هر دم ریش‌خند صد هزاران طفل کشت او بی‌گناه تا بگردد حکم و تقدیر اله مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #368, Divan e Shams از هر جهتی تو را بلا داد تا بازکشد به بی‌جهاتت مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۲۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #322, Divan e Shams زخم پذیر و پیش رو چون سپر شجاعتی گوش به غیر زه مده تا چو کمان خمانمت مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۸۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2862, Divan e Shams گر نخواهی که کمان‌وار ابد کژ مانی چون کشندت سوی خود همچو کمان نستیزی مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams ما عاشق مستیم به صد تیغ نگردیم شیریم که خون دل فغفور چشیدیم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۳۹۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1393, Divan e Shams دیده سیر است مرا جان دلیر است مرا زهره شیرست مرا زهره تابنده شدم مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۱۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3214 علتی بتر ز پندار کمال نیست اندر جان تو ای ذودلال از دل و از دیده‌ات بس خون رود تا ز تو این معجبی بیرون رود مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams مستان الستیم بجز باده ننوشیم بر خوان جهان نی ز پی آش و ثریدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #296 بر در آن منعمان چرب‌دیگ می‌دوی بهر ثرید مرده‌ریگ چربش اینجا دان که جان فربه شود کار نا اومید اینجا به ‌شود صومعه عیساست خوان اهل دل هان و هان ای مبتلا این در مهل مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #9, Divan e Shams ای جان جان جان جان ما نآمدیم از بهر نان برجه گدارویی مکن در بزم سلطان ساقیا مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۳۴۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3340 ما بدانستیم ما این تن نه‌ایم از ورای تن به یزدان می‌زی‌ایم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams حق داند و حق دید که در وقت کشاکش از ما چه کشیدند و از ایشان چه کشیدیم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #54, Divan e Shams از این سو می‌کشانندت و زآن سو می‌کشانندت مرو ای ناب با دردی بپر زین درد رو بالا مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۷۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1474, Divan e Shams حکیمیم طبیبیم ز بغداد رسیدیم بسی علتیان را ز غم بازخریدیم سبل‌های کهن را غم بی‌سر و بن را ز رگ هاش و ز پی‌هاش به چنگاله کشیدیم طبیبان فصیحیم که شاگرد مسیحیم بسی مرده گرفتیم در او روح دمیدیم بپرسید از آن‌ها که دیدند نشان‌ها که تا شکر بگویند که ما از چه رهیدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۲۸۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1285 بسته ‌شیر زمینی چون حبوب جو فطام خویش از قوت القلوب حرف حکمت ‌خور که شد نور ستیر ای تو نور بی‌حجب را ناپذیر تا پذیرا گردی ای جان نور را تا ببینی بی‌حجب مستور را مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams خیزید مخسپید که هنگام صبوح است استاره روز آمد و آثار بدیدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۷۱۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #2719 آفتابی در سخن آمد که خیز که بر آمد روز برجه کم ستیز تو بگویی آفتابا کو گواه گویدت ای کور از حق دیده خواه روز روشن هر که او جوید چراغ عین جستن کوریش دارد بلاغ ور نمی‌بینی گمانی برده‌ای که صباح‌ست و تو اندر پرده‌ای کوری خود را مکن زین گفت فاش خامش و در انتظار فضل باش در میان روز گفتن روز کو خویش رسوا کردن است ای روزجو صبر و خاموشی جذوب رحمت است وین نشان جستن نشان علت است انصتوا بپذیر تا بر جان تو آید از جانان جزای انصتوا مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams شب بود و همه قافله محبوس رباطی خیزید کز آن ظلمت و آن حبس رهیدیم مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۵۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3259 من غلام آنکه اندر هر رباط خویش را واصل نداند بر سماط بس رباطی که بباید ترک کرد تا به مسکن دررسد یک روز مرد مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۱۷۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3174 چون مبارک نیست بر تو این علوم خویشتن گولی کن و بگذر ز شوم چون ملایک گو که لا علم لنا یا الهی غیر ما علمتنا مانند فرشتگان بگو خداوندا ما را دانشی نیست جز آنچه خود به ما آموختی قرآن کریم، سورهٔ بقره (۲)، آیهٔ ۳۲ Quran, Al-Baqarah(#2), Line #32 «قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ.» «گفتند: منّزهى تو. ما را جز آنچه خود به ما آموخته‌اى دانشى نيست. تويى داناى حكيم.» مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۹۶۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1961 بی‌نهایت حضرت است این بارگاه صدر را بگذار صدر توست راه مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۸۴۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #840 جهد فرعونی چو بی‌توفیق بود هرچه او می‌دوخت آن تفتیق بود مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۶۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4608 کار آن کار است ای مشتاق مست کاندر آن کار ار رسد مرگت خوش است شد نشان صدق ایمان ای جوان آنکه آید خوش تو را مرگ اندر آن گر نشد ایمان تو ای جان چنین نیست کامل رو بجو اکمال دین مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۲۹۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3296 صد هزاران سال ابلیس لعین بود ابدال امیرالـمومنین پنجه زد با آدم از نازی که داشت گشت رسوا همچو سرگین وقت چاشت مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4053 نفس و شیطان هر دو یک‌ تن بوده‌اند در دو صورت خویش را بنموده‌اند چون فرشته و عقل که ایشان یک بدند بهرِ حکمت‌هاش دو صورت شدند دشمنی داری چنین در سر خویش مانع عقل‌ست و خصم جان و کیش مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۴۷۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1477 اصل خود جذب است لیک ای خواجه‌تاش کار کن موقوف آن جذبه مباش مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۲۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4021 ز آنکه زادوکم خبالا گفت حق کز رفاق سست برگردان ورق زیرا خداوند فرمود جز تباهی به شما نیفزایند از دوستان و همراهان سست‌عنصر روی‌گردان شو مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۲۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #1234 توبه کن بیزار شو از هر عدو کو ندارد آب کوثر در کدو هر که را دیدی ز کوثر سرخ‌رو او محمدخوست با او گیر خو تا احب لـله آیی در حساب کز درخت احمدی با اوست سیب هر که را دیدی ز کوثر خشک‌لب دشمنش می‌دار هم‌چون مرگ و تب گر چه بابای تو است و مام تو کو حقیقت هست خون‌آشام تو مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams هین رو به شفق آر اگر طایر روزی کز سوی شفق چون نفس صبح دمیدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۱۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #411 صبح نزدیک‌ است خامش کم‌ خروش من همی‌ کوشم پی تو تو مکوش مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #47 حس خفاشت سوی مغرب دوان حس درپاشت سوی مشرق روان مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۷۷۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #771, Divan e Shams عدم تو همچو مشرق اجل تو همچو مغرب سوی آسمان دیگر که به آسمان نماند مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۰۸۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #2083 چون تو خفاشان بسی بینند خواب کین جهان ماند یتیم از آفتاب مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۵۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #2152, Divan e Shams بهر خدا بیا بگو ور نه بهل مرا که تا یک دو سخن به نایبی بردهم از زبان تو مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams و آن کس که رسولی شفق را نپذیرد هم محرم ما نیست برو پرده تنیدیم حافظ، دیوان غزلیات، غزل شمارهٔ ۱۷۸ Hafez Poem(Qazal) #178, Divan e Qazaliat اگر از پرده برون شد دل من عیب مکن شکر ایزد که نه در پرده پندار بماند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams تریاق جهان دید و گمان برد که زهر است ای مژده دلی را که ز پندار خریدیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۷۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4076 اندر آن صحرا که رست این زهر تر نیز روییده‌ست تریاق ای پسر گویدت تریاق از من جو سپر که ز زهرم من به تو نزدیکتر گفت او سحرست و ویرانی تو گفت من سحرست و دفع سحر او مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) #1480, Divan e Shams** خامش کن تا واعظ خورشید بگوید کو بر سر منبر شد و ما جمله مریدیم
Tags 948

Comments

Be the first to comment

Parviz Shahbazi
Ganje Hozour Program #948
برنامه شماره ۹۴۸ گنج حضور
Category:
برنامه های تصویری گنج حضور
برنامه های تصویری ۱۰۰۰ - ۹۰۱
Views: 4,288
Submitted by: , Feb 01 2023

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #915
برنامه شماره ۹۱۵ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #982
برنامه شماره ۹۸۲ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #971
برنامه شماره ۹۷۱ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #972
برنامه شماره ۹۷۲ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #990
برنامه شماره ۹۹۰ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #998
برنامه شماره ۹۹۸ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #953
برنامه شماره ۹۵۳ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #973
برنامه شماره ۹۷۳ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #911
برنامه شماره ۹۱۱ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #918
برنامه شماره ۹۱۸ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #917
برنامه شماره ۹۱۷ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #934
برنامه شماره ۹۳۴ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #908
برنامه شماره ۹۰۸ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #927
برنامه شماره ۹۲۷ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #999
برنامه شماره ۹۹۹ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #931
برنامه شماره ۹۳۱ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #912
برنامه شماره ۹۱۲ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #903
برنامه شماره ۹۰۳ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #952
برنامه شماره ۹۵۲ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #955
برنامه شماره ۹۵۵ گنج حضور

BOOKMARK VIDEO/AUDIO:

حمایت گنج حضور

بیننده عزیز برنامه گنج حضور:

با سلام و احوالپرسی، با تشکر و قدردانی ازشما که این برنامه را تماشا می کنید، از شما تقاضا داریم که عضو خانواده گنج حضور شوید و به هر اندازه که می توانید و می خواهید این برنامه و تلویزیون را ،هر ماهه، حمایت مالی کنید. لطفاً به این امر مهم توجه فرمایید که برای ادامه خدمات فرهنگی این تلویزیون حمایت مالی اشخاصی که از آن استفاده می کنند، ضروری است. این تلویزیون منبع دیگری برای درآمد ندارد. لطفاً تصمیم خود را در این مورد به ایمیل: support@parvizshahbazi.com اطلاع دهید.

در صورت لزوم با ‍پشتیبانی گنج حضور با شماره 001-438-686-7580 تماس بگیرید.

حمایت مالی به روشهای آسان زیر امکان پذیر است:

۱- از طریق کردیت کارت و Paypal

۲- از طریق دادن کردیت کارت خودتان به ما، تا هر ماهه به مقداری که شما می خواهید، بعنوان حق عضویت، چارج شود.

۳- از طریق فرستادن چک به آدرس زیر:

Parviz Shahbazi

P.O. Box 745 Woodland Hills, CA

91365 USA.

۴- از طریق فرستادن پول نقد به حساب بانکی گنج حضور، از تمام نقاط دنیا غیر از ایران، یا واریز (Deposit) کردن از نقاط مختلف آمریکا یا کانادا، به شرح زیر:

WELLS FARGO BANK

6001 Topanga Canyon Blvd
Woodland Hills, CA

91367 USA.

Beneficiary Name: TREASURE OF PRESENCE FOUNDATION, INC.

Account #: 9375957264 Routing: 121000248

Swift #WFBIUS6S