مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۰۲۸

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2028, Divan e Shams

گرچه بسی نشستم در نار تا به گردن

اکنون در آبِ وصلم با یار تا به گردن

گفتم که: تا به گردن در لطفهات غرقم

قانع نگشت از من دلدار تا به گردن

گفتا که: سر قدم کن، تا قعرِ عشق می‌رو

زیرا که راست نایَد این کار تا به گردن

گفتم: سرِ من ای جان نَعلینِ(۱) توست لیکن

قانع شو ای دو دیده این بار تا به گردن

گفتا: تو کم ز خاری کز انتظارِ گلها

در خاک بود نُه مَه آن خار تا به گردن؟

گفتم که: خار چه بْوَد؟ کز بهر گُلسِتانَت

در خون چو گُل نشستم بسیار تا به گردن

گفتا: به عشق رَستی(٢) از عالمِ کََشاکَش

کانجا همی‌ کشیدی بیگار تا به گردن

رَستی ز عالم امّا از خویشتن نَرَستی

عارست هستیِ تو، وین عار تا به گردن

عیّاروار کم نِهْ تو دام و حیله کم کن

در دامِ خویش ماند عیّار تا به گردن

دامیست دامِ دنیا کز وی شَهان و شیران

ماندند چون سگ اندر مُردار(۳) تا به گردن

دامیست طُرفه‌تر(۴) زین، کز وی فتاده بینی

بی‌عقل تا به کَعب(۵) و هشیار تا به گردن

بس کن ز گفتن آخر کان دَم بُوَد بُریده

کز تاسِه(۶) نَبْوَد آخر گفتار تا به گردن

مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۲۵۹

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #3259 

من غلامِ آنکه اندر هر رِباط(۷)

خویش را واصِل نداند بر سِماط(۸)

بس رِباطی که بباید ترک کرد

تا به مسکن در رسد یک روز مرد

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۳۶۶

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #1366 

ای بسا سرمست نار و نارجو

خویشتن را نور مطلق داند او

مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت  ۲۱۴۶

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #2146 

بر کنارِ بامی ای مستِ مُدام

پَسْت بنشین(۹) یا فرود آ، وَالسَّلام(۱۰)

قرآن کریم، سوره مومنون(۲۳)، آیه ۵۹-۵۵

Quran, Sooreh Al-Muminoon(#23), Line #55-59

« أَيَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مَالٍ وَبَنِينَ.» (۵۵)

« آيا مى‌پندارند كه آن مال و فرزند كه ارزانيشان مى‌داريم،»

« نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ ۚ بَلْ لَا يَشْعُرُونَ.» (۵۶)

« براى آن است كه مى‌كوشيم خيرى به آنها برسانيم؟ 

نه، كه آنان در نمى‌يابند.»

« إِنَّ الَّذِينَ هُمْ مِنْ خَشْيَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ.» (۵۷)

« آنهايى كه از خوف پروردگارشان لرزانند،»

« وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ.» (۵۸)

« و آنهايى كه به آيات پروردگارشان ايمان مى‌آورند،»

« وَالَّذِينَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لَا يُشْرِكُونَ.» (۵۹)

« و آنهايى كه به پروردگارشان شرك نمى‌آورند،»

مولوی، دیوان شمس، غزل شماره ۶۵۲

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 652, Divan e Shams

تَدبیر کند بنده و تَقدیر نداند

تَدبیر به تَقدیرِ خداوند نماند

بنده چو بیندیشد، پیداست چه بیند

حیلَت بکند، لیک خدایی نتواند

گامی دو چنان آید کاو راست نهادست

وانگاه که داند که کجاهاش کشاند؟

اِستیزه(۱۱) مکن، مملکتِ عشق طلب کن

کاین مملکتت از مَلِکُ الْموُت(۱۲) رهاند

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۳۸

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 638, Divan e Shams

چنان گشت و چنین گشت، چنان راست نیاید

مدانید که چونید، مدانید که چندید

مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۴۵۳

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #4453 

ترک جَلْدی کن کزین ناواقفی(۱۳)

لب ببند، اللُه اعلَمْ بِالْخَفی(۱۴)

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۰۸۳

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #1083 

بندِ گوش او شده هم هوشِ او

هوش با حق دار ای مدهوشِ او

مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۱۱۱۳

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #1113 

هر چه صورت می وسیلت(۱۵) سازدش

زان وسیلت بحر، دور اندازدش

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۳۵۸

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #2358 

چونکه قَسّام اوست، کفر آمد گِله

صبر باید، صِبر مِفتاحُ الصِّلَه

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۹۴۸

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1948, Divan e Shams

تا تراشیده نگردی تو به تیشه صبر و شکر

لا'یُلَقّاها فرو می خوان و اِلّا الصَّابِرُون

قرآن کریم، سوره قصص (۲۸)، آیه ۸۰   

Quran, Sooreh Al-Qasas(#28), Line #80

«… وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ.»

«… و جز شكيبايان آنرا نيابند.»

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۶۰۰

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #600 

صبر از ایمان بیابد سر کُله(۱۶)

حَیْثَ لا صَبْرَ فَلا ایمانَ لَه*

گفت پیغمبر: خداش ایمان نداد

هر که را صبری نباشد در نهاد

* حدیث

« مَن لا صَبْرَ لَهُ، لا ايمانَ لَهُ.»

« هرکه را صبر نباشد، وی را ایمان نباشد.»

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۴۲۲

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #4422 

عاملِ عشق است، معزولش مکن

جز به عشق خویش مشغولش مکن

منصبی کآنم ز رُویت مُحْجِب است

عینِ معزولیست و نامش منصب است

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۶۵۴

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #654 

دیدهٔ تن دایماً تنْ بین بود

دیدهٔ جان، جانِ پُر فنْ بین بود

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۱۷۰

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #4170 

دیده کو نَبْوَد ز وصلش در فِرِه(۱۷)

آن چنان دیده سپید و کور، بِهْ

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۵۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #51 

هست احوالم خِلافِ همدگر

هر یکی با هم مخالف در اثر

چونکه هر دم راه خود را می‌زنم

با دگر کَس سازگاری چون کنم؟

موج لشکرهای احوالم ببین

هر یکی با دیگری در جنگ و کین

می‌نگر در خود چنین جنگِ گران

پس چه مشغولی به جنگِ دیگران؟

یا مگر زین جنگ، حقّت واخَرَد

در جهان صلح یک رنگت بَرَد

آن جهان جز باقی و آباد نیست

زانکه آن ترکیب از اضداد نیست

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۴۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2441, Divan e Shams

جز عشق او در دل مکن، تدبیر بی‌حاصل مکن

اندر مکان منزل مکن، لا کن مکان را ساعتی

مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۸۴۰

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #840 

جَهدِ فرعونی، چو بی توفیق بود

هرچه او می‌دوخت، آن تَفتیق(۱۸) بود

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۷۱۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #711 

جان فدا کردن برای صید غیر

کفر مطلق دان و نومیدی ز خیر

هین مشو چون قند پیش طوطیان

بلک زهری شو شو آمن از زیان

یا برای شادباشی در خطاب

خویش چون مردار کن پیش کِلاب

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۹۲

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #492 

من غلامِ آن مسِ همّت ‌پرست

کو به غیرِ کیمیا نارَد شکست

دستِ اِشکسته برآور در دعا

سوی اِشکسته پَرَد فضلِ خدا

گر رهایی بایدت زین چاهِ تنگ

ای برادر رو بر آذر بی‌درنگ

مکرِ حق را بین و مکرِ خود بِهِل

ای ز مکرش مکرِ مکّاران خجل

چونکه مکرت شد فنای مکرِ رَبّ

برگشایی یک کَمینی بُوالعَجَب

که کمینهٔ آن کمین باشد بقا

تا ابد اندر عُروج و اِرتِقا

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۰۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #1501 

کار، پنهان کن تو از چشمانِ خَود

تا بُوَد کارَت سلیم از چشمِ بَد

خویش را تسلیم کن بر دامِ مُزد

وانگه از خود بی ز خود چیزی بدزد

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۵۱۴

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3514 

بر قرین خویش مفزا در صفت

کان فراق آرد یقین در عاقبت

نطقِ موسی بُد بر اندازه، ولیک

هم فزون آمد ز گفتِ یارِ نیک

آن فزونی با خَضِر آمد شِقاق(۱۹)

گفت: رَوْ تو مُکْثِری(۲۰) هذا فِراق*

موسیا، بسیار گویی، دور شو

ور نه با من گُنگ باش و کور شو

ور نرفتی، وز ستیزه شِسته‌ای(۲۱)

تو به معنی رفته‌ای بگسسته‌ای

چون حَدَث کردی تو ناگه در نماز

گویدت: سوی طهارت رَوْ بتاز   

ور نرفتی، خشک، خُنبان(۲۲) می‌شوی

خود نمازت رفت پیشین(۲۳) ای غَوی(۲۴)

رو برِ آنها که هم‌جفتِ تُوَند

عاشقان و تشنهٔ گفتِ تُوَند       

* قرآن کریم، سوره كهف (١٨) ، آیه ٧٨

Quran, Sooreh Al-Kahf(#18), Line #78

« قَالَ هَٰذَا فِرَاقُ بَيْنِي وَبَيْنِكَ …»

« گفت: اين [زمان‌] جدايى ميان من و توست…»

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۷۰۵

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1705, Divan e Shams

مؤمن مُمیّز است، چنین گفت مصطفی

اکنون دهان ببند که بی‌گفت مرشَدیم(۲۵)

حدیث

« اَلمؤمِنْ کَیِّسٌ فَطِنٌ حَذِرٌ.»

« مومن زیرک، هوشیار و پرهیزگارست.»

مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۵۶۷

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #1567 

لیک فتح نامهٔ تن زَپ(۲۶) مَدان

ورنه هر کس سرِّ دل دیدی عیان

نامه بگشادن چه دشوارست و صَعْب

کارِ مردانست، نه طفلانِ کَعْب(۲۷)        

جمله بر فهرست قانع گشته‌ایم

زآنکه در حرص و هوا آغشته‌ایم

باشد آن فهرست، دامی عامه را

تا چنان دانند متن نامه را

باز کن سَرنامه را، گردن مَتاب(۲۸)

زین سخن، وَاللهُ اَعْلَم بِالصَّواب

خداوند به راستی و درستی داناتر است.

هست آن عنوان چو اِقرارِ زبان

متنِ نامهٔ سینه را کن امتحان

که موافق هست با اقرارِ تو؟

تا منافق‌وار نَبْوَد کارِ تو

چون جَوالی(۲۹) بس گرانی می‌بَری

زآن نباید کم(۳۰)، که در وی بنگری

که چه داری در جَوال از تلخ و خَوش؟

گر همی ارزد کشیدن را، بکَش

ورنه خالی کن جوالت را ز سنگ

باز خر خود را از این بیگار و ننگ

مولوی، مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۴۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #141 

« التماس کردن همراه عیسی علیه السّلام، زنده کردن 

استخوان ها از عیسی علیه السّلام.»

گشت با عیسی یکی ابله رفیق

استخوان ها دید در حفرهٔ عمیق

گفت: ای همراه، آن نامِ سَنی(۳۱) 

که بِدآن تو مُرده را زنده کنی

مر مرا آموز تا احسان کنم

استخوان ها را بدآن با جان کنم

گفت: خامش کن که آن کارِ تو نیست

لایقِ اَنفاس(۳۲) و گفتارِ تو نیست

کان نَفَس خواهد ز باران پاک‌تر

وز فرشته در روش دَرّاک‌تر(۳۳) 

عُمرها بایست تا دَم پاک شد

تا امین مخزنِ افلاک شد

خود گرفتی این عصا در دست راست

دست را دستانِ موسی از کجاست؟

گفت: اگر من نیستم اَسرارخوان

هم تو برخوان نام را بر استخوان  

گفت عیسی: یا رب این اَسرار چیست؟

میلِ این ابله درین بیگار(۳۴) چیست؟

چون غمِ خود نیست این بیمار را؟

چون غمِ جان نیست این مُردار را؟

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۹۶

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #3196 

تا کُنی مَر غیر را حَبْر(۳۵) و سَنی

خویش را بَدخو و خالی می‌کُنی

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #151 

مردهٔ خود را رها کرده ست او

مردهٔ بیگانه را جوید رَفو(۳۶) 

گفت حق: اِدْبارگر(۳۷)، اِدْبارجُوست

خارِ روییده جزایِ کِشتِ اوست

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۰۵۷

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #1057 

گر بِرویَد، ور بریزد صد گیاه

عاقبت بَررویَد آن کِشتهٔ اله

کِشتِ نو کارید بر کِشتِ نخست

این دوم فانی است و آن اوّل دُرُست

کِشتِ اوّل کامل و بُگزیده است

تخمِ ثانی فاسد و پوسیده است

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۳

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #153 

آنکه تخم خار کارَد در جهان

هان و هان او را مجو در گلستان

گر گُلی گیرد، به کف خاری شود

ور سویِ یاری رَوَد، ماری شود

کیمیایِ(۳۸) زهر و مارست آن شَقی(۳۹) 

بر خلافِ کیمیای مُتَّقِی(۴۰) 

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۶۵

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2465, Divan e Shams

ور دو سه روز چشم را بند کنی بِاتَّقوا

چشمه چشم حس را بحر در عیان کنی

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۹۹۹

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #2999 

گفت آن صادق: مرا بُگذاشتی؟

تا به اکنون پاسِ من می‌داشتی

گفت: تا اکنون فُسوسی بوده‌ام

وز طَمع در چاپلوسی بوده‌ام

این زمان، همدردِ تو گشتم که من

در طلب از تو جُدا گشتم به تَن

از تو می‌دُزدیدَمی وصفِ شُتر

جانِ من دید آنِ خود شد چَشمْ ‌پُر

تا نیابیدم، نبودم طالبش

مِس کنون مغلوب شد، زَر غالبش

سَیِّئاتَم(۴۱) شد همه طاعات، شُکر*

هَزْل(۴۲) شد فانیّ و جِدّ اثبات، شُکر

سَیِّئاتَم چون وَسیلَت شد به حق

پس مَزَن بر سَیِّئاتَم هیچ دَق(۴۳)

مر تو را صِدقِ تو، طالب کرده بود

مر مرا جِدّ و طلب، صِدقی گشود      

* قرآن کریم، سوره فرقان(۲۵)، آیه ۷۰

Quran, Sooreh Al-Furqaan(#25), Line #70

« إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ 

سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا.»

« مگر آن كسان كه توبه كنند و ايمان آورند و كارهاى شايسته كنند. 

خدا گناهانشان را به نيكيها بدل مى‌كند و خدا آمرزنده و مهربان است.»

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۹۸۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2981, Divan e Shams

زان مزدِ کار می‌نرسد مر تو را که تو

پیوسته نیستی تو درین کار، گه گهی

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۰۰۷

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3007 

صِدقِ تو آوَرْد در جُستن تو را

جُستنم آوَرْد در صِدقی مرا

تخمِ دولت در زمین می‌کاشتم

سُخره(۴۴) و بیگار می‌پنداشتم

آن نَبُد بیگار، کَسْبی بود چُست

هر یکی دانه که کِشتَم صد بِرُست(۴۵)

دُزد سویِ خانه‌یی شُد زیردست(۴۶)

چون درآمد، دید کان خانهٔ‌ خود است

گرم باش ای سَرد، تا گرمی رسد

با دُرشتی ساز، تا نرمی رسد

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۰۶۹

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1069, Divan e Shams

گر میِ خود را دگر جا خرج کردی ای جوان

هر که آن جا گرم باشد، این طرف باشد زَحیر

گرمیی با سردیی و سردیی با گرمیی

چونکه آنجا گرم بودی، سردی اینجا ناگزیر

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۰۱۲

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3012 

آن دو اُشتر نیست، آن یک اُشترست

تَنگ آمد لفظ، معنی بس پُرَست

لفظ در معنی همیشه نارسان

زآن پَیمبر گفت: قَدْ کَلَّ لِسان*

نُطق، اُسْطُرلاب(۴۷) باشد در حساب

چه قَدَر داند زِ چرخ و آفتاب؟

خاصه چرخی کین فَلک زو پَرِّه‌ای است

آفتاب از آفتابش ذَرّه‌ای ا‌ست        

* حدیث

« مَنْ عَرَفَ اللهَ بِصِفاتِهِ طالَ لِسانُهُ وَ مَنْ عَرَفَ اللهَ بِذاتِه 

کَلَّ لِسانُهُ.»

« هر که خدا را به صفاتش بشناسد، زبانش گویا شود و 

هر که خدا را به ذاتش شناسد، زبانش خموش گردد.»

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۶۵

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #465 

قسمتش کاهی نَه و حرصَش چو کوه

وَجه نَه و کرده تحصیلِ وجوه

ای مُیَسَّر کرده ما را در جهان

سُخره و بیگار، ما را وارَهان

طعمه بِنموده به ما، وآن بوده شَسْت(۴۸)

آنچنان بِنما به ما آن را که هست

حدیث

« اَللّهُمَّ اَرِنَا الَاْشیاءَ کَماهِیَ.»

« خداوندا پدیده ها را آنگونه که هستند به ما بنما.»

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۳۲۹

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #2329 

چون الف چیزی ندارم، ای کریم

جز دلی دلتنگ‌تر از چشم میم

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۳۳۴

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #2334 

خود ندارم هیچ، بِه سازد مرا

که ز وهم دارم است این صد عَنا

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۴۵

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #445 

« ترسانیدنِ شخصی، زاهدی را که کم گِری تا کور نشوی.»

زاهدی را گفت یاری: در عمل

کم گِرْی(۴۹) تا چشم را نآید خَلَل(۵۰)

گفت زاهد: از دو بیرون نیست حال

چشم بیند یا نبیند آن جمال

گر ببیند نورِ حق، خود چه غم است؟

در وصالِ حق، دو دیده چه کم است

ور نخواهد دید حق را گو: برو

این چنین چشمِ شقی گو: کور شو

غم مخور از دیده، کان عیسی تو راست

چپ مَرو، تا بَخشَدت دو چشمِ راست

عیسیِ روحِ تو با تو حاضر است

نصرت از وی خواه، کو خوش ناصر است

لیک بیگار تَنِ پُر استخوان

بر دلِ عیسی مَنِه تو هر زمان

همچو آن ابله که اندر داستان

ذکرِ او کردیم بهرِ راستان

زندگیِّ تَن، مجو از عیسی‌ات

کامِ فرعونی مخواه از موسی‌ات

بر دلِ خود کم نِه اندیشهٔ معاش

عیش، کم نآید، تو بر درگاه باش*

این بدن، خرگاه(۵۱) آمد روح را

یا مثالِ کشتیی مر نوح را

تُرک چون باشد، بیابد خرگَهی

خاصه چون باشد عزیزِ دَرگَهی    

* قرآن کریم، سوره طه(۲۰)، آیه ۱۳۲

Quran, Sooreh Ta-Ha(#20), Line #132

« وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا ۖ لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا ۖ 

نَحْنُ نَرْزُقُكَ ۗ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَىٰ.»

« كسان خود را به نماز فرمان ده و خود در آن كار پاى 

بيفشر. از تو روزى نمى‌خواهيم. ما به تو روزى مى‌دهيم. 

و عاقبت خير از آنِ پرهيزگاران است.»

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۵۷۴

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #3574 

تاجِ کَرَّمْناست بر فرقِ سرت

طوقِ اَعطَیناکَ آویزِ برت

(١) نَعلین: نوعی کفش بی‌پاشنه با رویۀ کوتاه که بیشتر روحانیان به پا می‌کنند.

(٢) رَستن: رهیدن، رها شدن

(٣) مُردار: لاشۀ حیوان مرده که ذبح نشده باشد.

(۴) طُرفه: شگفت، عجیب، نادر

(۵) کَعب: استخوان بلند پشت پا

(۶) تاسِه: اظطراب، بی قراری، تنگ شدن نفس

(۷) رِباط: کاروانسرا

(۸) سِماط: بساط، سفره، خوان

(۹) پَسْت بنشین: عقب تر بنشین

(۱۰) اَلسَّلام: سلام بر تو باد

(۱۱) اِستیزه: ستیزه، مقاومت درونی

(۱۲) مَلِکُ المْوُت: عزرائیل

(۱۳) ناواقفی: معلومات و دانش من ذهنی

(۱۴) اللُه اعلَمْ بِالْخَفی: فقط خدا داناست به مسائل پنهان 

(۱۵) وسیلت: وسیله

(۱۶) سر کُله: تاج سر، کلاه

(۱۷) فِرِه: خوب، پسندیده، بسیار زیاد

(۱۸) تَفتیق: شکافتن

(۱۹) شِقاق: جدایی و دشمنی

(۲۰) مُکْثِر:‌ پُرگو

(۲۱) شِسته‌:‌ مخفف نشسته است.

(۲۲) خُنبان: جنبان

(۲۳) پیشین: از پیش

(۲۴) غَوی: گمراه

(۲۵) مرشد: ارشاد یافته، راهنمایی شده

(۲۶) زَپ: مفت، آسان

(۲۷) طفلانِ کَعْب: اطفالی که به بازی مشغول اند.

(۲۸) گردن مَتاب: سرپیچی مکن، رُخ متاب

(۲۹) جَوال: کیسۀ بزرگ از نخ ضخیم یا پارچۀ خشن که برای حمل بار درست می‌کردند، بارجامه.

(۳۰) زآن نباید کم: از آن نباید کمتر باشد، لااقلّ، دستِ کم

(۳۱) سَنی: بلند و رفیع، عالی، نام سَنی، همان اسم اعظم است.

(۳۲) اَنفاس: جمع نفس، دَم ها، نفس ها

(۳۳) دَرّاک‌: دریابنده، نیک‌دریابنده

(۳۴) بیگار: کار بی مزد و بی حاصل

(۳۵) حَبْر: دانشمند، دانا

(۳۶) رَفو: دوختن پارگی جامه یا فرش

(۳۷) اِدْبار: بخت‌ برگشتگی، تیره‌بختی، تیره‌روزی

(۳۸) کیمیا: اکسیر

(۳۹) شَقی: مخفّف شقیّ به معنی بدبخت

(۴۰) مُتَّقِی: باتقوا، پرهیزگار، پارسا

(۴۱) سَیِّئات: جمعِ سیئه به معنی گناهان

(۴۲) هَزل: مزاح، شوخی

(۴۳) دَق: کوفتن، طعنه زدن، نکوهش کردن

(۴۴) سُخره: کسی ‌که مردم او را ریشخند کنند.

(۴۵) رُستن: روییدن، پدید آمدن

(۴۶) زیردست: پنهانی

(۴۷) اُسْطُرلاب: وسیله‌ای به شکل چند صفحۀ مدرج است که برای اندازهگیری ارتفاع ستارگان و مشخص کردن مکان آنها به کار میرود.

(۴۸) شَسْت: قلاب ماهیگیری

(۴۹) کم گِرْی:‌ کم گریه کن

(۵۰) خَلَل:‌ آسیب، صدمه

(۵۱) خرگاه: خیمه بزرگ، سراپرده

************************

تمام اشعار برنامه بر اساس فرمت سایت گنج نما برای جستجوی آسان

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۰۲۸

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2028, Divan e Shams

گرچه بسی نشستم در نار تا به گردن

اکنون در آب وصلم با یار تا به گردن

گفتم که تا به گردن در لطفهات غرقم

قانع نگشت از من دلدار تا به گردن

گفتا که سر قدم کن تا قعر عشق می‌رو

زیرا که راست ناید این کار تا به گردن

گفتم سر من ای جان نعلین توست لیکن

قانع شو ای دو دیده این بار تا به گردن

گفتا تو کم ز خاری کز انتظار گلها

در خاک بود نه مه آن خار تا به گردن

گفتم که خار چه بود کز بهر گلستانت

در خون چو گل نشستم بسیار تا به گردن

گفتا به عشق رستی از عالم کَشاکش

کانجا همی‌ کشیدی بیگار تا به گردن

رستی ز عالم اما از خویشتن نرستی

عارست هستی تو وین عار تا به گردن

عیاروار کم نه تو دام و حیله کم کن

در دام خویش ماند عیار تا به گردن

دامیست دام دنیا کز وی شهان و شیران

ماندند چون سگ اندر مردار تا به گردن

دامیست طرفه‌تر زین کز وی فتاده بینی

بی‌عقل تا به کعب و هشیار تا به گردن

بس کن ز گفتن آخر کان دم بود بریده

کز تاسه نبود آخر گفتار تا به گردن

مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۲۵۹

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #3259 

من غلام آنکه اندر هر رباط

خویش را واصل نداند بر سماط

بس رباطی که بباید ترک کرد

تا به مسکن در رسد یک روز مرد

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۳۶۶

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #1366 

ای بسا سرمست نار و نارجو

خویشتن را نور مطلق داند او

مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت  ۲۱۴۶

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #2146 

بر کنار بامی ای مست مدام

پست بنشین یا فرود آ والسلام

قرآن کریم، سوره مومنون(۲۳)، آیه ۵۹-۵۵

Quran, Sooreh Al-Muminoon(#23), Line #55-59

« أَيَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مَالٍ وَبَنِينَ.» (۵۵)

« آيا مى‌پندارند كه آن مال و فرزند كه ارزانيشان مى‌داريم،»

« نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ ۚ بَلْ لَا يَشْعُرُونَ.» (۵۶)

« براى آن است كه مى‌كوشيم خيرى به آنها برسانيم؟ 

نه، كه آنان در نمى‌يابند.»

« إِنَّ الَّذِينَ هُمْ مِنْ خَشْيَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ.» (۵۷)

« آنهايى كه از خوف پروردگارشان لرزانند،»

« وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ.» (۵۸)

« و آنهايى كه به آيات پروردگارشان ايمان مى‌آورند،»

« وَالَّذِينَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لَا يُشْرِكُونَ.» (۵۹)

« و آنهايى كه به پروردگارشان شرك نمى‌آورند،»

مولوی، دیوان شمس، غزل شماره ۶۵۲

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 652, Divan e Shams

تدبیر کند بنده و تقدیر نداند

تدبیر به تقدیر خداوند نماند

بنده چو بیندیشد پیداست چه بیند

حیلت بکند لیک خدایی نتواند

گامی دو چنان آید کاو راست نهادست

وانگاه که داند که کجاهاش کشاند

استیزه مکن مملکتِ عشق طلب کن

کاین مملکتت از ملک الموت رهاند

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۳۸

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 638, Divan e Shams

چنان گشت و چنین گشت چنان راست نیاید

مدانید که چونید مدانید که چندید

مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۴۵۳

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #4453 

ترک جلدی کن کزین ناواقفی

لب ببند الله اعلم بالخفی

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۰۸۳

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #1083 

بند گوش او شده هم هوش او

هوش با حق دار ای مدهوش او

مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۱۱۱۳

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #1, Line #1113 

هر چه صورت می وسیلت سازدش

زان وسیلت بحر دور اندازدش

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۳۵۸

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #2358 

چونکه قسام اوست کفر آمد گله

صبر باید صبر مفتاح الصله

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۹۴۸

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1948, Divan e Shams

تا تراشیده نگردی تو به تیشه صبر و شکر

لایلقاها فرو می خوان و الا الصابرون

قرآن کریم، سوره قصص (۲۸)، آیه ۸۰   

Quran, Sooreh Al-Qasas(#28), Line #80

«… وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ.»

«… و جز شكيبايان آنرا نيابند.»

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۶۰۰

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #600 

صبر از ایمان بیابد سر کله

حیث لا صبر فلا ایمان له*

گفت پیغمبر خداش ایمان نداد

هر که را صبری نباشد در نهاد

* حدیث

« مَن لا صَبْرَ لَهُ، لا ايمانَ لَهُ.»

« هرکه را صبر نباشد، وی را ایمان نباشد.»

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۴۲۲

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #4422 

عامل عشق است معزولش مکن

جز به عشق خویش مشغولش مکن

منصبی کانم ز رویت محجب است

عین معزولیست و نامش منصب است

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۶۵۴

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #654 

دیده تن دایما تن بین بود

دیده جان جان پر فن بین بود

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۱۷۰

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #4170 

دیده کو نبود ز وصلش در فره

آن چنان دیده سپید و کور به

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۵۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #51 

هست احوالم خلاف همدگر

هر یکی با هم مخالف در اثر

چونکه هر دم راه خود را می‌زنم

با دگر کس سازگاری چون کنم

موج لشکرهای احوالم ببین

هر یکی با دیگری در جنگ و کین

می‌نگر در خود چنین جنگ گران

پس چه مشغولی به جنگ دیگران

یا مگر زین جنگ، حقت واخرد

در جهان صلح یک رنگت برد

آن جهان جز باقی و آباد نیست

زانکه آن ترکیب از اضداد نیست

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۴۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2441, Divan e Shams

جز عشق او در دل مکن تدبیر بی‌حاصل مکن

اندر مکان منزل مکن لا کن مکان را ساعتی

مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۸۴۰

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #3, Line #840 

جهد فرعونی چو بی توفیق بود

هرچه او می‌دوخت آن تفتیق بود

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۷۱۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #711 

جان فدا کردن برای صید غیر

کفر مطلق دان و نومیدی ز خیر

هین مشو چون قند پیش طوطیان

بلک زهری شو شو آمن از زیان

یا برای شادباشی در خطاب

خویش چون مردار کن پیش کلاب

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۹۲

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #492 

من غلام آن مس همت ‌پرست

کو به غیر کیمیا نارد شکست

دست اشکسته برآور در دعا

سوی اشکسته پرد فضل خدا

گر رهایی بایدت زین چاه تنگ

ای برادر رو بر آذر بی‌درنگ

مکر حق را بین و مکر خود بهل

ای ز مکرش مکر مکاران خجل

چونکه مکرت شد فنای مکرِ رب

برگشایی یک کمینی بوالعجب

که کمینه آن کمین باشد بقا

تا ابد اندر عروج و ارتقا

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۰۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #1501 

کار پنهان کن تو از چشمان خود

تا بود کارت سلیم از چشم بد

خویش را تسلیم کن بر دام مزد

وانگه از خود بی ز خود چیزی بدزد

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۵۱۴

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3514 

بر قرین خویش مفزا در صفت

کان فراق آرد یقین در عاقبت

نطق موسی بد بر اندازه ولیک

هم فزون آمد ز گفت یار نیک

آن فزونی با خضر آمد شقاق

گفت رو تو مکثری هذا فراق*

موسیا بسیار گویی دور شو

ور نه با من گنگ باش و کور شو

ور نرفتی وز ستیزه شسته‌ای

تو به معنی رفته‌ای بگسسته‌ای

چون حدث کردی تو ناگه در نماز

گویدت سوی طهارت رو بتاز   

ور نرفتی خشک خنبان می‌شوی

خود نمازت رفت پیشین ای غوی

رو بر آنها که هم‌جفت توند

عاشقان و تشنه گفت توند       

* قرآن کریم، سوره كهف (١٨) ، آیه ٧٨

Quran, Sooreh Al-Kahf(#18), Line #78

« قَالَ هَٰذَا فِرَاقُ بَيْنِي وَبَيْنِكَ …»

« گفت: اين [زمان‌] جدايى ميان من و توست…»

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۷۰۵

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1705, Divan e Shams

مؤمن ممیز است چنین گفت مصطفی

اکنون دهان ببند که بی‌گفت مرشدیم

حدیث

« اَلمؤمِنْ کَیِّسٌ فَطِنٌ حَذِرٌ.»

« مومن زیرک، هوشیار و پرهیزگارست.»

مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۱۵۶۷

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #4, Line #1567 

لیک فتح نامه تن زپ مدان

ورنه هر کس سر دل دیدی عیان

نامه بگشادن چه دشوارست و صعب

کار مردانست نه طفلان کعب       

جمله بر فهرست قانع گشته‌ایم

زآنکه در حرص و هوا آغشته‌ایم

باشد آن فهرست دامی عامه را

تا چنان دانند متن نامه را

باز کن سرنامه را گردن متاب

زین سخن والله اعلم بالصواب

خداوند به راستی و درستی داناتر است.

هست آن عنوان چو اقرار زبان

متن نامه سینه را کن امتحان

که موافق هست با اقرار تو

تا منافق‌وار نبود کار تو

چون جوالی بس گرانی می‌بری

زآن نباید کم که در وی بنگری

که چه داری در جوال از تلخ و خوش

گر همی ارزد کشیدن را بکش

ورنه خالی کن جوالت را ز سنگ

باز خر خود را از این بیگار و ننگ

مولوی، مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۴۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #141 

« التماس کردن همراه عیسی علیه السّلام، زنده کردن 

استخوان ها از عیسی علیه السّلام.»

گشت با عیسی یکی ابله رفیق

استخوان ها دید در حفره عمیق

گفت ای همراه آن نام سنی 

که بدآن تو مرده را زنده کنی

مر مرا آموز تا احسان کنم

استخوان ها را بدآن با جان کنم

گفت خامش کن که آن کار تو نیست

لایق انفاس و گفتار تو نیست

کان نفس خواهد ز باران پاک‌تر

وز فرشته در روش دراک‌تر

عمرها بایست تا دم پاک شد

تا امین مخزن افلاک شد

خود گرفتی این عصا در دست راست

دست را دستان موسی از کجاست

گفت اگر من نیستم اسرارخوان

هم تو برخوان نام را بر استخوان  

گفت عیسی یا رب این اسرار چیست

میل این ابله درین بیگار چیست

چون غم خود نیست این بیمار را

چون غم جان نیست این مردار را

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۱۹۶

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #3196 

تا کنی مر غیر را حبر و سنی

خویش را بدخو و خالی می‌کنی

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #151 

مرده خود را رها کرده ست او

مرده بیگانه را جوید رفو

گفت حق ادبارگر ادبارجوست

خار روییده جزای کشت اوست

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۰۵۷

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #1057 

گر بروید ور بریزد صد گیاه

عاقبت برروید آن کشته اله

کشت نو کارید بر کشت نخست

این دوم فانی است و آن اول درست

کشت اول کامل و بگزیده است

تخم ثانی فاسد و پوسیده است

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۵۳

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #153 

آنکه تخم خار کارد در جهان

هان و هان او را مجو در گلستان

گر گلی گیرد به کف خاری شود

ور سوی یاری رود ماری شود

کیمیای زهر و مارست آن شقی

بر خلاف کیمیای متقی

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۶۵

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2465, Divan e Shams

ور دو سه روز چشم را بند کنی باتقوا

چشمه چشم حس را بحر در عیان کنی

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۹۹۹

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #2999 

گفت آن صادق مرا بگذاشتی

تا به اکنون پاس من می‌داشتی

گفت تا اکنون فسوسی بوده‌ام

وز طمع در چاپلوسی بوده‌ام

این زمان همدرد تو گشتم که من

در طلب از تو جدا گشتم به تن

از تو می‌دزدیدمی وصف شتر

جان من دید آن خود شد چشم ‌پر

تا نیابیدم نبودم طالبش

مس کنون مغلوب شد زر غالبش

سیئاتم شد همه طاعات شکر*

هزل شد فانی و جد اثبات شکر

سیئاتم چون وسیلت شد به حق

پس مزن بر سیئاتم هیچ دق

مر تو را صدق تو طالب کرده بود

مر مرا جد و طلب صدقی گشود      

* قرآن کریم، سوره فرقان(۲۵)، آیه ۷۰

Quran, Sooreh Al-Furqaan(#25), Line #70

« إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ 

سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا.»

« مگر آن كسان كه توبه كنند و ايمان آورند و كارهاى شايسته كنند. 

خدا گناهانشان را به نيكيها بدل مى‌كند و خدا آمرزنده و مهربان است.»

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۹۸۱

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 2981, Divan e Shams

زان مزدِ کار می‌نرسد مر تو را که تو

پیوسته نیستی تو درین کار، گه گهی

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۰۰۷

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3007 

صدق تو آورد در جستن تو را

جستنم آورد در صدقی مرا

تخم دولت در زمین می‌کاشتم

سخره و بیگار می‌پنداشتم

آن نبد بیگار کسبی بود چست

هر یکی دانه که کشتم صد برست

دزد سوی خانه‌یی شد زیردست

چون درآمد دید کان خانه خود است

گرم باش ای سرد تا گرمی رسد

با درشتی ساز تا نرمی رسد

مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۰۶۹

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Qazal)# 1069, Divan e Shams

گر می خود را دگر جا خرج کردی ای جوان

هر که آن جا گرم باشد این طرف باشد زحیر

گرمیی با سردیی و سردیی با گرمیی

چونکه آنجا گرم بودی سردی اینجا ناگزیر

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۰۱۲

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #3012 

آن دو اشتر نیست آن یک اشترست

تنگ آمد لفظ معنی بس پرست

لفظ در معنی همیشه نارسان

زآن پیمبر گفت قد کل لسان*

نطق اسطرلاب باشد در حساب

چه قدر داند ز چرخ و آفتاب

خاصه چرخی کین فلک زو پره‌ای است

آفتاب از آفتابش ذره‌ای ا‌ست        

* حدیث

« مَنْ عَرَفَ اللهَ بِصِفاتِهِ طالَ لِسانُهُ وَ مَنْ عَرَفَ اللهَ بِذاتِه 

کَلَّ لِسانُهُ.»

« هر که خدا را به صفاتش بشناسد، زبانش گویا شود و 

هر که خدا را به ذاتش شناسد، زبانش خموش گردد.»

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۶۵

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #465 

قسمتش کاهی نه و حرصش چو کوه

وجه نه و کرده تحصیل وجوه

ای میسر کرده ما را در جهان

سخره و بیگار ما را وارهان

طعمه بنموده به ما وآن بوده شست

آنچنان بنما به ما آن را که هست

حدیث

« اَللّهُمَّ اَرِنَا الَاْشیاءَ کَماهِیَ.»

« خداوندا پدیده ها را آنگونه که هستند به ما بنما.»

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۳۲۹

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #2329 

چون الف چیزی ندارم ای کریم

جز دلی دلتنگ‌تر از چشم میم

مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۳۳۴

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #6, Line #2334 

خود ندارم هیچ به سازد مرا

که ز وهم دارم است این صد عنا

مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۴۴۵

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #2, Line #445 

« ترسانیدنِ شخصی، زاهدی را که کم گِری تا کور نشوی.»

زاهدی را گفت یاری در عمل

کم گری تا چشم را نآید خلل

گفت زاهد از دو بیرون نیست حال

چشم بیند یا نبیند آن جمال

گر ببیند نور حق خود چه غم است

در وصال حق دو دیده چه کم است

ور نخواهد دید حق را گو برو

این چنین چشم شقی گو کور شو

غم مخور از دیده کان عیسی تو راست

چپ مرو تا بخشدت دو چشم راست

عیسی روح تو با تو حاضر است

نصرت از وی خواه کو خوش ناصر است

لیک بیگار تن پر استخوان

بر دل عیسی منه تو هر زمان

همچو آن ابله که اندر داستان

ذکر او کردیم بهر راستان

زندگی تن مجو از عیسی‌ات

کام فرعونی مخواه از موسی‌ات

بر دل خود کم نه اندیشه معاش

عیش کم ناید تو بر درگاه باش*

این بدن خرگاه آمد روح را

یا مثال کشتیی مر نوح را

ترک چون باشد، بیابد خرگَهی

خاصه چون باشد عزیزِ دَرگَهی    

* قرآن کریم، سوره طه(۲۰)، آیه ۱۳۲

Quran, Sooreh Ta-Ha(#20), Line #132

« وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا ۖ لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا ۖ 

نَحْنُ نَرْزُقُكَ ۗ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَىٰ.»

« كسان خود را به نماز فرمان ده و خود در آن كار پاى 

بيفشر. از تو روزى نمى‌خواهيم. ما به تو روزى مى‌دهيم. 

و عاقبت خير از آنِ پرهيزگاران است.»

مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۵۷۴

Rumi( Molana Jalaleddin) Poem(Mathnavi), Book #5, Line #3574 

تاج کرمناست بر فرق سرت

طوق اعطیناک آویز برت